ἐπιχειρηματολογεῖν...

Oι ράγες του τρένου – Οι αποδείξεις

Όπως το τρένο για να ταξιδέψει με ασφάλεια, πρέπει να κινείται πάνω σε γερές ράγες έτσι και το τρένο των επιχειρημάτων πρέπει εκτός από τους λόγους να στηρίζεται σε αποδείξεις, που επιβεβαιώνουν περισσότερο τη δύναμη των επιχειρημάτων σου. Σκέψου ποιες από τις παρακάτω αποδείξεις μπορείς να χρησιμοποιείς στην επιχειρηματολογία σου και κύκλωσέ τες:

α) Παροιμίες

β) Στατιστικές

γ) Νόμους

δ) Μαρτυρίες (φίλων, συγγενών κ.ά.)

ε) Αποτελέσματα ερευνών

στ) Γνώμες ειδικών

ζ) Παραδείγματα (από την ιστορία, τις φυσικές επιστήμες, από

τη ζωή σου κ.ά.)

η) Όλα τα παραπάνω.

«Αυτό πιστεύω... λέω το γιατί»: Γνωριμία με την απλή μορφή επιχειρημάτων

Πάρε μέσα από το κουτί των επιχειρημάτων ένα χρωματιστό χαρτάκι.

Ποια είναι η άποψή σου για το συγκεκριμένο θέμα; Τι πιστεύεις;

Στήριξε την άποψή σου με έναν τουλάχιστον λόγο/αιτία χρησιμοποιώντας τους αιτιολογικούς συνδέσμους (γιατί, επειδή, διότι, αφού κ.ά.).

Τι πιστεύεις για:

• τη χρήση κινητών τηλεφώνων από παιδιά
• το φαγητό των fast food
• τη χρήση ζώνης στο αυτοκίνητο
• την αγορά ηλεκτρονικών παιχνιδιών για παιδιά
• την ηλιοθεραπεία, ως καλοκαιρινή συνήθεια
• τη χρήση μεταφορικών μέσων στην πόλη
• για την τοποθέτηση τηλεόρασης στο παιδικό δωμάτιο
• τις διακοπές στο βουνό
• το χαρτζιλίκι των παιδιών
• την αγορά κατοικίδιου ζώου
• για τη λειτουργία των σχολείων την περίοδο των γιορτών...

Κάθε μαθητής θα σηκώνεται και θα διατυπώνει προφορικά ένα επιχείρημα σχετικά με το θέμα αυτό.

Μια άποψη και δυο λόγοι...

Χωρίζεστε σε ομάδες των έξι ατόμων. Ο/Η δάσκαλος/α μοιράζει σε όλους ένα κομμάτι χαρτί. Γράψε στη μία πλευρά την άποψή σου για το ερώτημα που σου έθεσε και στην πίσω πλευρά του χαρτιού δυο λόγους που τη στηρίζουν. Το ίδιο θα κάνουν και οι συμμαθητές της ομάδας σου. Αν βρείτε 12 διαφορετικούς λόγους, για να υποστηρίξετε την άποψή σας, κερδίζετε 12 βαθμούς. Για κάθε λόγο που επαναλαμβάνεται θα χάνετε από ένα (1) βαθμό. Για κάθε λόγο που δεν καταφέρατε να βρείτε θα χάνετε από δύο (2) βαθμούς. Νικήτρια θα είναι η ομάδα που βρήκε τους περισσότερους διαφορετικούς λόγους, άρα μάζεψε και τους περισσότερους βαθμούς!

Η άποψή σας μπορεί να είναι υπέρ ή κατά του θέματος. Θα το αποφασίσετε μεταξύ σας, οι παίκτες κάθε ομάδας.

Προτεινόμενα θέματα:

• Πρέπει να λέμε όλα τα μυστικά στους φίλους μας;
• Oι συμβουλές που δίνουν οι γονείς είναι πάντα σωστές;
• Πρέπει οι μαθητές να κάνουν απόλυτη ησυχία στην τάξη;
• Πρέπει να λέμε ελεύθερα την άποψή μας στους δασκάλους μας;
• Πρέπει τα κορίτσια να παίζουν ποδόσφαιρο;
• Πρέπει τα αγόρια να παίζουν με κούκλες;
• Πειράζει αν ένα αγόρι κλαίει;
• Επιτρέπεται οι γονείς να μαλώνουν τα παιδιά;
• Επιτρέπεται οι δάσκαλοι να μαλώνουν τα παιδιά;
• Πρέπει να φοράμε στολή στο σχολείο;

To παιχνίδι της ανακριτικής καρέκλας

Κάθισε σε μια καρέκλα. Ένας συμμαθητής ή συμμαθήτριά σου περιφέρεται γύρω σου ως ανακριτής/ ανακρίτρια και σε ρωτάει συνεχόμενα ΓΙΑΤΙ; ΓΙΑΤΙ; ΓΙΑΤΙ;, αφού ακούσει την άποψή σου.

Το παιχνίδι σταματά όταν δεν θα μπορείς να απαντήσεις πια και να υποστηρίξεις την άποψή σου με τον κατάλληλο λόγο/αιτία.

Πιθανές ερωτήσεις του/της ανακριτή/τριας:

• Πρέπει να χρησιμοποιούμε ποδήλατο στην πόλη;
• Πρέπει να δανειζόμαστε χρήματα;
• Πρέπει να λέμε ψέματα;
• Πρέπει να τρώμε όλα τα φαγητά;
• Πρέπει να αργούν οι μαθητές στο σχολείο;
• Πρέπει να κοροϊδεύουμε τους συμμαθητές μας για την εμφάνισή τους;
• Πρέπει να δουλεύουν οι γονείς πολλές ώρες;
• Πρέπει να βγάζουν οι γονείς πολλά χρήματα;
• Πρέπει να κάνουν οι μαθητές του Δημοτικού εξωσχολικές δραστηριότητες;
• Πρέπει τα παιδιά να κάνουν πάντα ό,τι τούς λένε οι γονείς τους;

Τα επιχειρήματα των ποιημάτων

Χρησιμοποιώντας το επιχείρημα με αιτιολόγηση μπορείς να υποστηρίξεις τη θέση σου, δημιουργώντας μοντέρνα ποιήματα.

Αρκεί να βρεις 4-5 λόγους που θα δώσουν έμφαση στην τοποθέτησή σου. Προσπάθησε:

Προτεινόμενα θέματα

• Σε αγαπώ γιατί…
• Μου αρέσουν τα ανοιχτά παράθυρα γιατί…
• Σου απλώνω το χέρι γιατί…
• Μου αρέσει η ποίηση γιατί…
• Χαίρομαι να κοιτάζω τα αστέρια γιατί…

«Αν ... τότε...». Τα επιχειρήματα που βασίζονται σε υποθέσεις

Πολλές φορές βασίζουμε την άποψή μας σε μια υπόθεση. Αν ισχύει μια κατάσταση, τότε το αποτέλεσμα που ακολουθεί επιβεβαιώνει την άποψή μας.

Συμφωνείς ή διαφωνείς;

Bασίσου σε μια υπόθεση, για να στηρίξεις την άποψή σου σχετικά με μια τοποθέτηση είτε συμφωνείς είτε διαφωνείς με αυτή.

Μπορείς να αναπτύξεις τη θέση σου δίνοντας αποδείξεις (λεπτομέρειες, μαρτυρίες, παραδείγματα κ.ά). Για παράδειγμα:

Κατά την άποψή μου οι άντρες πρέπει να βοηθούν τις γυναίκες στις δουλειές του σπιτιού. Συμφωνώ με την παραπάνω άποψη. Αν οι άντρες βοηθούν τις γυναίκες στις δουλειές του σπιτιού, τότε όλες οι υποχρεώσεις θα τελειώνουν γρηγορότερα και το ζευγάρι θα έχει περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Έτσι, θα μπορούν να πηγαίνουν βόλτες ή να δουν μια ταινία ή να ακούσουν μαζί μουσική.

ή

Διαφωνώ με την παραπάνω άποψη. Αν οι άντρες βοηθούν τις γυναίκες στις δουλειές του σπιτιού, τότε θα δείχνουν αδύναμοι και θα τους κοροϊδεύουν οι φίλοι τους. Εξάλλου, οι δουλειές του σπιτιού είναι γυναικεία υπόθεση εδώ και αιώνες!

Προτεινόμενα θέματα για επιχειρηματολογία!

-Πιστεύω ότι οι μαθητές δεν πρέπει να ασχολούνται με εξωσχολικές δραστηριότητες.

- Θεωρώ ότι το Σαββατοκύριακο πρέπει να μένουμε σπίτι με την οικογένειά μας και να ξεκουραζόμαστε.

- Κατά τη γνώμη μου όλα τα παιδιά πρέπει να έχουν τηλεόραση στο δωμάτιό τους.

- Πιστεύω ότι υπάρχουν εξωγήινοι που ζουν ανάμεσά μας.

- Θεωρώ ότι είναι αναγκαίο να φοράμε κράνος όταν κάνουμε ποδήλατο.

- Πιστεύω ότι τα κορίτσια δεν ξέρουν τίποτα για το μπάσκετ.

- Κατά την άποψή μου οι μεγάλοι δεν κάνουν ποτέ λάθη.

- Υποστηρίζω την άποψη ότι οι σχολικές αργίες πρέπει να καταργηθούν.

- Θεωρώ ότι η συχνή γυμναστική ωφελεί την υγεία.

- Πιστεύω ότι η ανάγνωση εξωσχολικών βιβλίων είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη για τα παιδιά.

- Κατά την άποψή μου η χρήση κινητών τηλεφώνων από παιδιά είναι επικίνδυνη για την υγεία τους.

- Πιστεύω ότι δεν είναι αναγκαίο να έχουμε φίλους στη ζωή μας.

- Κατά την άποψή μου δεν χρειάζεται να πηγαίνουν σχολείο όλα τα παιδιά.

- Θεωρώ ότι το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή είναι τα χρήματα.

- Σύμφωνα με την άποψή μου το επάγγελμα του δασκάλου δεν είναι απαραίτητο.

- Πιστεύω ότι τα κορίτσια πρέπει να φορούν πάντα φούστες.

- Υποστηρίζω την άποψη ότι τα αγόρια δεν πρέπει να κλαίνε.

- Θεωρώ ότι δεν πρέπει να κάνουμε λάθη.

- Πιστεύω ότι τα παιδιά πρέπει να κοιμούνται νωρίς.

- Κατά την άποψή μου οι παντρεμένες γυναίκες δεν πρέπει να εργάζονται.

- Πιστεύω ότι τα παιδιά μπορούν να τρώνε καθημερινά άφοβα όσα γλυκά και σοκολάτες επιθυμούν.

- Θεωρώ ότι πρέπει να σταματήσουν να γίνονται πόλεμοι.

- Κατά την άποψή μου οι μισθοί των υπαλλήλων πρέπει να μειωθούν περισσότερο.

- Πιστεύω ότι τα παιδιά δεν πρέπει να μελετούν στο σπίτι.

- Κατά τη γνώμη μου οι γονείς δεν πρέπει να μαλώνουν τα παιδιά τους.

- Θεωρώ ότι δεν είναι ασφαλές τα παιδιά να μένουν μόνα τους στο σπίτι.

- Κατά την άποψή μου οι γονείς πρέπει να δίνουν χαρτζιλίκι στα παιδιά τους.

- Πιστεύω ότι δεν πρέπει να λέμε ποτέ ψέματα.

- Υποστηρίζω ότι πρέπει να καταργηθεί η κυκλοφορία των αυτοκινήτων στο κέντρο της Αθήνας.

- Πιστεύω ότι πρέπει να σταματήσουμε να τρώμε φρούτα.

- Θεωρώ ότι οι γονείς δεν πρέπει να βοηθούν τα παιδιά τους στο διάβασμα.

Κάνοντας συγκρίσεις: Τα επιχειρήματα της αντίθεσης

Πολλές φορές δυναμώνουμε τα επιχειρήματά μας, όταν μέσα από την παρουσίαση της αντίθετης ιδέας, κατάστασης κ.ά. επιβεβαιώνεται η αλήθεια της άποψής μας.

Για παράδειγμα:

Kατά την άποψή μου όλα τα παιδιά του κόσμου, πλούσια και φτωχά, μαύρα ή άσπρα πρέπει να πηγαίνουν σχολείο (τοποθέτηση). Διάφοροι λόγοι με κάνουν να υποστηρίζω αυτήν την άποψη (ενημέρωση). Όλοι ξέρουμε ότι η γνώση βοηθά τους ανθρώπους να βελτιώσουν τη ζωή τους και να πετύχουν τους στόχους τους. Αντίθετα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η αμάθεια σκλαβώνει τον άνθρωπο στη δυστυχία, αφού ο άνθρωπος δεν έχει αποκτήσει τις απαραίτητες δεξιότητες που θα τον βοηθήσουν να αντιμετωπίσει τη ζωή.

• Υποστήριξε την άποψή σου με επιχειρήματα που βασίζονται σε αντιθέσεις...
• Πρέπει να λέμε πάντα την αλήθεια; (αλήθεια / ψέμα)
• Πρέπει να γίνονται πόλεμοι, ώστε να λύνονται τα προβλήματα μεταξύ των κρατών; (πόλεμος-ειρήνη)
• Πρέπει να ξοδεύουμε όλα τα χρήματα που κερδίζουμε από τη δουλειά μας; (σπατάλη/αποταμίευση)
• Τα δημόσια σχολεία είναι καλύτερα από τα ιδιωτικά; (δημόσια / ιδιωτικά σχολεία)
• Ο πλούτος φέρνει την ευτυχία; (πλούτος/φτώχεια)
• Πρέπει τα παιδιά να συμμαζεύουν το δωμάτιό τους; (ακαταστασία/τάξη)
• Πιστεύεις ότι πρέπει να δανείζουμε προσωπικά αντικείμενα σε συμμαθητές που ξεχνούν να φέρουν τα δικά τους, όπως μολύβια, γόμες κ.ά.; (υπευθυνότητα/ανευθυνότητα, γενναιοδωρία/τσιγκουνιά)
• Πότε βρίσκεις περισσότερο ενδιαφέρον το μάθημα: όταν γίνεται φασαρία στην τάξη ή ησυχία;
• Όταν τσακώνονται δύο συμμαθητές σου πρέπει να παρέμβεις για να λύσεις το πρόβλημα ή δεν σε αφορά; (ενδιαφέρον / αδιαφορία)
• Ποια εποχή θεωρείς καταλληλότερη για διακοπές; (χειμώνας/καλοκαίρι)
• Είναι τα γεράματα μια άσχημη περίοδος της ανθρώπινης ζωής; (γεράματα / νιάτα)
• Πού θα προτιμούσες να ζεις: στο χωριό ή στην πόλη; (ζωή στο χωριό / ζωή στην πόλη)

Kάνοντας συγκρίσεις: Τα επιχειρήματα της ομοιότητας ή αναλογίας

Άλλες πάλι φορές, για να ενδυναμώσουμε την τοποθέτησή μας βρίσκουμε ομοιότητες ή αναλογίες με παρόμοιες καταστάσεις. Με άλλα λόγια, φτιάχνουμε επιχειρήματα ομοιότητας ή αναλογίας.

Δες ένα παράδειγμα:

Κατά την άποψή μου, η αγάπη είναι το μεγαλύτερο αγαθό στη ζωή των ανθρώπων (τοποθέτηση). Όπως τα κλειδιά ανοίγουν τις πόρτες των σπιτιών, έτσι και η αγάπη ανοίγει τις καρδιές των ανθρώπων και φέρνει τον έναν κοντά στον άλλον (επιχείρημα ομοιότητας/αναλογίας).

Μπορείς να βρεις κι εσύ επιχειρήματα ομοιότητας/αναλογίας για τις παρακάτω τοποθετήσεις;

Πιστεύω ότι είναι πολύ δύσκολο στην εποχή μας να δημιουργήσουν οι άνθρωποι ειλικρινείς φιλίες. Θα έλεγα μάλιστα ότι, όπως..., έτσι... 

Κατά την άποψή μου, τα παιδιά δεν μπορούν να είναι χαρούμενα χωρίς παιχνίδι. Υποστηρίζω αυτήν την άποψη, γιατί όπως..., έτσι... 

Πιστεύω ότι όποιος αγοράζει ένα κατοικίδιο ζώο πρέπει να είναι πολύ υπεύθυνος για τη τη φροντίδα του. Όπως…, έτσι

Περισσότερα θέματα για να ασκηθείς στην παραγωγή επιχειρημάτων αναλογίας...

• Πιστεύεις ότι η κατανάλωση φρέσκων χυμών είναι απαραίτητη στην καθημερινή διατροφή;
• Πιστεύεις ότι το να βλέπουμε πολλή τηλεόραση μας στερεί πολύτιμες στιγμές από τη ζωή μας;
• Πιστεύεις ότι πρέπει να ξεσπάμε με θυμό, όταν οι άλλοι δεν παίζουν τo παιχνίδι που ζητάμε;
• Πιστεύεις ότι μια φιλική σχέση μπορεί να βασίζεται στο ψέμα;
• Πιστεύεις ότι οι λέξεις που λέμε έχουν τη δύναμη να πληγώσουν τους άλλους;
• Πιστεύεις ότι η αλήθεια πάντα φανερώνεται;
• Πιστεύεις ότι το παιχνίδι είναι αναγκαίο στη ζωή των παιδιών;
• Πιστεύεις ότι οι μαθητές πρέπει να εκφράζουν ελεύθερα τη γνώμη τους στην τάξη;
• Πιστεύεις ότι υπάρχουν ευτυχισμένα παιδιά χωρίς φίλους;
• Πιστεύεις ότι ένα παιδί μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς την υποστήριξη της οικογένειάς του;
• Πιστεύεις ότι τα παιδιά πρέπει να βλέπουν ταινίες βίας;

Μέχρι τώρα έχεις μάθει να δημιουργείς επιχειρήματα:

α) με αιτιολόγηση, δηλαδή βρίσκοντας έναν λόγο/αιτία που στηρίζει τη θέση σου.

β) Κάνοντας μια υπόθεση. Αν ισχύει μια συγκεκριμένη περίσταση τότε θα ακολουθεί ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα.

γ) Με αντίθεση. Συγκρίνεις την άποψή σου με μιαν αντίθετη κατάσταση, για να δείξεις ότι η δική σου άποψη είναι πιο ‘δυνατή’.

δ) Με ομοιότητα / αναλογία. Συγκρίνεις την άποψή σου με μιαν άλλη και βρίσκεις ομοιότητες μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να δυναμώνεις τη θέση σου.

Xρησιμοποίησε διαφορετικά είδη επιχειρημάτων...

Όταν χρησιμοποιείς πολλά και διαφορετικά είδη επιχειρημάτων, για να στηρίξεις την άποψή σου μην ξεχνάς να χρησιμοποιείς τις ακόλουθες συνδετικές λέξεις: πρώτον..., δεύτερο..., τρίτο..., τέλος..., αρχικά..., επιπλέον...., ένας επιπλέον λόγος που με κάνει να το λέω αυτό..., εκτός από αυτό..., ακόμα..., επίσης..., κ.ά.