Έπος

 

Λόγος (έπω = λέγω)

 

Εκτενές αφηγηματικό ποίημα

Δύο είδη

 

Ηρωικό

(εκπρόσωπος: Όμηρος)

 

Διδακτικό

(εκπρόσωπος: Ησίοδος)

 

  

Έφτιαξαν τη Θεογονία

 

Όμηρος (δύο έργα): Αφηγείται κατορθώματα θεών και ηρώων

 

Ιλιάδα

Οδύσσεια

 

 

Γνωρίσματα έπους:

1)      Μυθοποιημένα γεγονότα μακρινού παρελθόντος

2)      Εκφράζει απόψεις μιας ολόκληρης κοινωνίας (: αντικειμενικός χαρακτήρας έπους)

 

Μυθικοί κύκλοι:

Κύκλια έπη; Τα έπη που αρχίζουν από τη δημιουργία του κόσμου και τελειώνουν με το θάνατο του Οδυσσέα.
 

Τρωικός

Θηβαϊκός

Αργοναυτικός

 

Κύκλια έπη:

 

Κύπρια

Τα έξι έπη είναι μεταγενέστερα της Ιλιάδας και της Οδύσσειας.
 

Αιθιοπίς

Μικρά Ιλιάς

Ιλίου Πέρσις

Νόστοι

Τηλεγονία / Τηλεγόνεια

 

Ιλιάδα

24 γράμματα μεγάλα

51 ημέρες

Θέμα επών: θυμός Αχιλλέα

Στίχοι: 15.693

Οδύσσεια

24 γράμματα μικρά

41 ημέρες

Θέμα επών: (Κεντρικό θέμα): Αγώνας Οδυσσέα για το νόστο

(Συμπληρωματικό θέμα): Αναζήτηση Οδυσσέα από τον γιο του

Στίχοι: 12.110

Εποχή που γράφθηκαν:

8ος αι. (Γεωμετρικά Χρόνια)

Εποχή που αναφέρονται:

12ος αι. (Μυκηναϊκά Χρόνια)

 

Αφορμή συγγραφής επών:

 

1)      Νοσταλγία για τα κατορθώματα των παλαιών ηρώων

2)     

Αναχρονισμοί: Επειδή αναφέρονται στο μακρινό παρελθόν, μεταφέρουν στοιχεία μιας εποχής σε άλλη.
 

Ναυτικά παραμύθια

 

Αοιδοί

Είναι παλαιοί επικοί ποιητές.

Τραγουδούσαν τα έπη σε συμπόσια, σε ανάκτορα.

Τα συνόδευαν με κιθάρα / φόρμιγγα.

Αυτοσχεδίαζαν προφορικά.

Τα τραγούδια ήταν σε εξάμετρο στίχο.

 

 

Ραψωδοί

Διαδέχθηκαν τους αοιδούς (στα τέλη 8ου αι.)

Συνέρραπταν ποιήματα.

Τα απήγγελναν ρυθμικά.

Κρατούσαν ραβδί (: σύμβολο εξουσίας).

Ανήκαν σε επαγγελματικά σωματεία.

Ταξίδευαν από τόπο σε τόπο.

Τραγουδούσαν σε ανοιχτούς χώρους, σε γιορτές.

Συμμετείχαν σε ραψωδικούς αγώνες.

 

 

Όμηρος:

 

Τα συνέθεσε γραπτά.

Εφτά πόλεις διεκδικούσαν την καταγωγή του.

Δεν ήταν τυφλός.

 

 

Πιθανότερες πόλεις καταγωγής:

Σμύρνη και Χίος

Ομηρικό Ζήτημα:

1)      Υπήρξε ή όχι;

2)      Ήταν ποιητής και των δύο επών;

3)      Συντέθηκαν με ενιαίο σχέδιο ή δημιουργήθηκαν με προσθήκες μικρότερων επών;

 

 

Τα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα – τα μελετούν οι φιλόλογοι.

 

Πηγές συγγραφής:

 

-          Η μακραίωνη επική παράδοση

-          Οι ιστορίες για τον γυρισμό του ξενιτεμένου

-          Οι ναυτικές περιπέτειες

-          Στοιχεία της εποχής του ποιητή

 

*          Ο ποιητής συνθέτει και μεταπλάθει τα παραπάνω στοιχεία και δημιουργεί τα έπη.

 

Αξία επών:

 

1)      Διασώθηκαν ολόκληρα.

2)      Ήταν πηγή ψυχαγωγίας και μάθημα για παιδιά.

3)      Μετέφεραν διδάγματα ζωής.

4)      Επέδρασαν στην τέχνη (μικρογραφία, αγγειογραφία, γλυπτική)

 

Επίσημη καταγραφή: 6ος αι. (επί Πεισιστράτου ή Ιππάρχου)

 

Χωρισμός Οδύσσειας

α – δ : Τηλεμάχεια

ε – ν 209 : Νόστος

ν 210 – ω : Μνηστηροφονία