Ποια είναι τα είδη των συλλογισμών με βάση την πορεία σκέψης του πομπού;

• Παραγωγικός: Ο συγγραφέας ξεκινά από μια γενική θέση/ κρίση και καταλήγει σε ένα ειδικό συμπέρασμα. Το συμπέρασμα αφορά ένα μέρος του συνόλου.

π.χ. Τα φυλλοβόλα δέντρα, κατά τη χειμερινή περίοδο, ρίχνουν το φύλλωμά τους. Η καστανιά είναι φυλλοβόλο δέντρο.

Άρα, η καστανιά ρίχνει τα φύλλα της.

• Επαγωγικός: Ο συγγραφέας ξεκινά από μια ειδική θέση/ κρίση και καταλήγει σε ένα γενικό συμπέρασμα. Το συμπέρασμα αφορά ένα σύνολο.

π.χ. Η καστανιά είναι φυλλοβόλο δέντρο.

Κατά τη χειμερινή περίοδο, ρίχνει το φύλλωμά της.

Άρα, όλα τα φυλλοβόλα δέντρα, κατά τη χειμερινή περίοδο, ρίχνουν τα φύλλα τους.

• Αναλογικός: Ο συγγραφέας ξεκινά από μια ειδική θέση/ κρίση και με βάση κάποια/ες ομοιότητα/ες καταλήγει σε ένα συμπέρασμα για μια άλλη ειδική περίπτωση.

π.χ. Η καστανιά είναι φυλλοβόλο δέντρο και, κατά τη χειμερινή περίοδο, ρίχνει τα φύλλα της.

Η αμυγδαλιά είναι και αυτή φυλλοβόλο δέντρο.

Άρα, η αμυγδαλιά, κατά τη χειμερινή περίοδο, ρίχνει τα φύλλα της.

2. Τι είναι η ΤΕΛΕΙΑ και η ΑΤΕΛΗΣ επαγωγή;

• ΤΕΛΕΙΑ επαγωγή έχουμε, όταν ο επαγωγικός συλλογισμός μάς οδηγεί σε ένα βέβαιο και ασφαλές συμπέρασμα.
• ΑΤΕΛΗΣ επαγωγή έχουμε, όταν ο επαγωγικός συλλογισμός μάς οδηγεί σε αβέβαιο και επισφαλές συμπέρασμα. Γι΄αυτό συνήθως το συμπέρασμα έχει πιθανολογικό χαρακτήρα και διατυπώνεται με λέξεις όπως: μπορεί, ίσως, πιθανόν, ενδεχομένως.

π.χ. Η Μαρία μελέτησε συστηματικά και μπήκε στο Πανεπιστήμιο.

Αρκετοί μαθητές μελετούν συστηματικά.

Άρα, όσοι μαθητές μελετούν συστηματικά, μπορεί να μπουν στο Πανεπιστήμιο.