Μάθημα : 1. Λογοτεχνία Β Γυμνασίου

Κωνσταντίνος Καβάφης «ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ» Ο Καβάφης εμπνέεται από την όπως φαίνεται και από αυτό το ποίημα, αλλά και στο ποίημα «Υπέρ της Αχαϊκής Συμπολιτείας» ΘΕΜΑ: Η απόδοση στους ανθρώπους που μένουν πιστοί στις και στα τους και κρατούν ανυποχώρητη ακόμα και όταν προβλέπουν την και την . ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ: Η πίστη στο χρέος και στον κώδικα που θέτει ο άνθρωπος στη ζωή του. Χωρίστε το κείμενο σε ενότητες  1η Ενότητα : Τιμή σε εκείνους που «Θερμοπύλες» και οι ηθικές που υπερασπίζονται  2η Ενότητα: Περισσότερη τιμή σε όσους διακατέχονται από την αρετή της ΥΨΗΛΕΣ ΗΘΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ: , , κ΄ γενναίοι Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥΣ : κ’ , , ΕΡ. 1 σελ. 193 Στο ποίημα υπάρχουν 4 μετοχές (οι μη κινούντες, συντρέχοντες, ομιλούντες, τους ψευδομένους).Η γραμματική τους μορφή φανερώνει την ταυτότητά και τη τους. Οι τρεις πρώτες (επιρρηματικές τροπικές) σε φωνή(το υποκείμενο ενεργεί)-> δηλώνουν τους που τήρησαν την υπόσχεσή τους να φυλάγουν Θερμοπύλες: ποτέ από το χρέος μη κινούντες: συντρέχοντες όσο μπορούνε: αλήθεια ομιλούντες: Η τέταρτη μετοχή είναι επιθετική σε φωνή. Λόγω του άρθρου χρησιμοποιείται ως ουσιαστικό (οι ψευδόμενοι=οι ψεύτες). Υπάρχει ανάμεσα στις φωνές και στη λειτουργία τους. Ερ 2 σελ. 193 Το ήθος αυτό το αντιπροσωπεύουν οι αρχαίοι , οι οποίοι «από το χρέος μη κινούντες» δεν απομακρύνονται από τις αξίες και τα ιδανικά τους, μένουν , αμετακίνητοι(μη κινούντες). Είναι «δίκαιοι και ίσοι» απέναντι στους άλλους, τους ηθικά είναι ευαίσθητοι και τους (στ 4-5). Η αίσθηση του χρέους είναι προσωπική υπόθεση, για αυτό δεν κατηγορούν όσους δεν αντέχουν. (και ψυχικά) ανάλογα με τις δυνατότητες που έχουν(6-8) υπηρετούν την αλήθεια, χωρίς να κρατούν κακία στους «ψευδομένους» Άρα η ηθική στάση περιλαμβάνει: τη , τη , την , τη και τη , έχοντας, παράλληλα, τη συνέπεια του , διότι πρόκειται για απλούς ανθρώπους. Ερ. 3 σελ. 193 Με το εγκώμιο που τους πλέκει κάνει λόγο για χαρακτηριστικά ήθους(συνέπεια, δικαιοσύνη, ευθύτητα, φιλαλήθεια, μεγαλοψυχία). Αταλάντευτη αφοσίωση στο (όρισαν - αόριστος) . Ερ. 4 σελ 193 Θερμοπύλες: υψηλές και ιδανικά στα οποία ο άνθρωπος είναι αφοσιωμένος, Μήδοι: ανυπέρβλητες της ζωής που κάνουν τον αγώνα άνισο και καταδικασμένο , Εφιάλτης: συνείδηση που οδηγεί στην . ΤΕΧΝΙΚΗ Στιχουργική: 2 άνισες στροφές (14 & 4) με ανομοιοκατάληκτους σε μέτρο (άτονη τονισμένη) και με (το νόημα στον επόμενο στίχο). Έχει εσωτερικό ρυθμό λόγω του . Τεχνοτροπία: Ακολουθεί την τεχνοτροπία του -> λέξεις και εικόνες χρησιμοποιούνται ως σύμβολα εννοιών ή . Ποιητικός λόγος: Ο ποιητής ως – αμέτοχος στα δρώμενα – μονόλογο σε τρίτο πρόσωπο. Μιλάει για το «τώρα» σε παρελθοντικό χρόνο Γλώσσα: Ιδιότυπη γλώσσα Καβάφη, με τύπους(φυλάγουν, πτωχοί) και στοιχεία (οσάκις – εις μικρόν). Ως προς τα μέρη του λόγου κυριαρχούν τα επίθετα και οι ενεργητικές Ύφος :λιτό, και επίσημο με εγκωμιαστικό – τόνο και διάθεση Εκφραστικά μέσα : Μεταφορές (φυλάγουν Θερμοπύλες, ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος – οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε). Επαναλήψεις (παλ’-πάλι, προβλέπουν – προβλέπουν, στο τέλος- επί τέλους).Σχήμα κύκλου: γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι… παλ’ εις μακρόν γενναίοι.