Μάθημα : ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ - Γ4

Μεταβλητές - Εντολή εκχώρησης τιμής

Οι μεταβλητές είναι ένα από τα βασικότερα στοιχεία στον προγραμματισμό, όπως και στα μαθηματικά είναι σύμβολα που οι τιμές τους αλλάζουν κατά τη διάρκεια εκτέλεσης των πράξεων. Στον προγραμματισμό οι τιμές των μεταβλητών μπορεί να είναι είτε αριθμοί, είτε κείμενα είτε λογικές τιμές (σωστό ή λάθος) και αλλάζουν κατά την εκτέλεση του προγράμματος. Στην πραγματικότητα οι μεταβλητές στον προγραμματισμό δεν είναι τίποτε άλλο από το όνομα μιας θέσης μνήμης όπου εκεί αποθηκεύεται η τρέχουσα τιμή τους. 

Αφού οι μεταβλητές παίρνουν τιμές οι οποίες μάλιστα αλλάζουν κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του προγράμματος, θα πρέπει να έχουμε ένα τρόπο να δίνουμε μια τιμή στη μεταβλητή και να την αλλάζουμε όταν χρειάζεται. Ο τρόπος αυτός που μας δίνει η γλώσσα Logo είναι η εντολή Κάνε. Οι εντολές που μας επιτρέπουν να αλλάζουμε την τιμή των μεταβλητών λέγονται στον προγραμματισμό εντολές εκχώρησης τιμής. Η εντολή Κάνε μπορεί να δώσει σε μια μεταβλητή είτε μια αριθμητική τιμή, είτε ένα γράμμα, μια λέξη ή γενικά κάποιο κείμενο, είτε μια λογική τιμή (σωστό - λάθος) . 

Την τιμή μιας μεταβλητής μπορούμε να την εμφανίσουμε με τις εντολές εξόδου Δείξε και Ανακοίνωση ενώ για να χρησιμοποιήσουμε μια μεταβλητή μέσα σε πράξεις χρησιμοποιούμε ένα ειδικό συμβολισμό ανάλογα αν θέλουμε να πάρουμε την τιμή της ή να της δώσουμε μια νέα. Έτσι αν θέλουμε να δώσουμε μια νέα τιμή σε μια μεταβλητή με την εντολή Κάνε χρησιμοποιούμε πρίν το όνομα της μεταβλητής διπλά εισαγωγικά (") ενώ αν θέλουμε να δείξουμε την τιμή της με την εντολή Δείξε ή Ανακοίνωση χρησιμοποιούμε πριν το όνομα της μεταβλητής άνω-κάτω τελείες (:). Έστω λοιπόν οι μεταβλητές χ και ψ, μπορούμε να δώσουμε νέες τιμές και να τις εμφανίσουμε με τις εντολές Κάνε και Δείξε:

Κάνε "χ 10
Κάνε "ψ 20
Δείξε :χ
Δείξε :ψ

10
20

Οι μεταβλητές, όταν παίρνουν αριθμητικές τιμές, χρησιμοποιούνται και στις αριθμητικές παραστάσεις είτε για να αποθηκεύσουμε το αποτέλεσμα των πράξεων είτε ως απλές αριθμητικές τιμές. Και σε αυτές τις περιπτώσεις χρησιμοποιούμε τα σύμβολα των διπλών εισαγωγικών και τις άνω-κάτω τελείες πριν το όνομα της μεταβλητής ανάλογα αν θέλουμε να δώσουμε νέα τιμή ή να διαβάσουμε και να χρησιμοποιήσουμε την τιμή της. Έτσι μπορεί να έχουμε τις εξείς παραστάσεις μέσα σε εντολές Κάνε, Δείξε ή Ανακοίνωση:

Κάνε "ψ 2 * :χ + 30
Κάνε "χ :ψ - 10
Δείξε :ψ / 2 + 5
Δείξε :ψ + :χ - 80
Ανακοίνωση (:ψ - 2) * :χ + δύναμη 5 2

Μια ειδική περίπτωση ανάθεσης τιμής σε μια μεταβλητή είναι όταν η νέα τιμή της μεταβλητής εξαρτάται από την προηγούμενη. Με άλλα λόγια όταν για να υπολογίσουμε την νέα τιμή μιας μεταβλητής χρησιμοποιούμε στην αριθμητική παράσταση και την προηγούμενη τιμή της. Για παράδειγμα μπορεί να έχουμε τις εντολές:

Κάνε "χ 10
Κάνε "χ :χ + 20

Στην αρχή δίνουμε την τιμή 10 στη μεταβλητή χ. Με τη δεύτερη εντολή η νέα τιμή της μεταβλητής χ θα είναι η προηγούμενη τιμή της (10) αφού προσθέσουμε σε αυτήν 20 δηλαδή 30. Σε αυτή την περίπτωση πρώτα διαβάζουμε την τιμή της μεταβλητής χ και εκτελούμε τις πράξεις στην αριθμητική παράσταση (:χ + 20) και το αποτέλεσμα το βάζουμε ως νέα τιμή στη μεταβλητή χ. Αν τώρα εκτελέσουμε την εντολή δείξε :χ θα μας δείξει στον πίνακα ελέγχου 30 που είναι η νέα τιμή της μεταβλητής χ. Προσέξτε τη χρήση των συμβόλων (") και (:) πριν το όνομα της μεταβλητής ανάλογα αν θέλουμε να δώσουμε νέα τιμή ή να διαβάσουμε την τρέχουσα τιμή της μεταβλητής.

Πολλές φορές χρησιμοποιούμε τις μεταβλητές για να μετρήσουμε τις φορές που εκτελούμε κάποιες εντολές, τον αριθμό των επαναλήψεων δηλαδή που κάνουμε. Αυτό μπορούμε να το κάνουμε αυξάνοντας κατά ένα την τιμή μιας μεταβλητής κάθε φορά που εκτελείτε μια επανάληψη. Για παράδειγμα θα μπορούσαμε να έχουμε τις εντολές:

Κάνε "χ 0
Κάνε "χ :χ + 1

Οι παραπάνω εντολές δίνουν την τιμή 0 στη μεταβλητή χ και μετά αυξάνουν την τιμή της κατά 1. Θα μπορούσαμε αντίστοιχα να δώσουμε τις εντολές:

Κάνε "χ 0 
επανάλαβε 10 [Κάνε "χ :χ + 1 Δείξε :χ]

Δίνουμε δηλαδή αρχική τιμή 0 στην μεταβλητή χ και έπειτα σε κάθε επανάληψη αυξάνουμε την τιμή της μεταβλητής κατά 1 και την εμφανίζουμε στο κέντρο εντολών. Το αποτέλεσμα της εκτέλεσης των εντολών αυτών είναι να εμφανιστούν στο κέντρο εντολών οι αριθμοί από το 1 μέχρι το 10.

Στο παρακάτω πιο σύνθετο παράδειγμα αν εκτελέσουμε τις εντολές που δίνουμε αριστερά θα έχουν ως αποτέλεσμα να εμφανιστεί στο κέντρο εντολών η προπαίδεια του 2:

Κάνε "ν 1
επαναλαβε 10 
[
  Δείξε (φρ [2 x ] :ν [ = ] 2 * :ν)
  Κάνε "ν :ν + 1
]

2 x 1 = 2
2 x 2 = 4
2 x 3 = 6
2 x 4 = 8
2 x 5 = 10
2 x 6 = 14
2 x 7 = 14
2 x 8 = 16
2 x 9 = 18
2 x 10 = 20

Αν παρατηρήσουμε καλά τα σταθερά τμήματα κάθε σειράς της προπαίδειας του 2 είναι το 2 x και το = και αυτά τα βάζουμε στην εντολή Δείξε ως κείμενο μέσα σε αγκύλες, ενώ ο αριθμός με τον οποίο πολλαπλασιάζουμε το 2 σε κάθε επανάληψη και το αποτέλεσμα της πράξης μεταβάλονται και χρησιμοποιούμε τη μεταβλητή ν για να τα υπολογίσουμε κάθε φορά. Σε κάθε επανάληψη έχουμε την εμφάνιση της πράξης και του αποτελέσματος και την αύξηση της μεταβλητής ν κατά 1 ώστε να υπολογίσουμε όλους τους πολλαπλασιασμούς από το 1 μέχρι το 10 με το 2.

Σε αυτές τις περιπτώσεις που αυξάνουμε ή μειώνουμε την τιμή μιας μεταβλητής κατά μια σταθερή ποσότητα επαναλαμβανόμενα λέμε ότι η μεταβλητή χρησιμοποιήται ως μετρητής.

Περισσότερες πληροφορίες για τις Μεταβλητές και τη χρήση τους στα προγράμματα καθώς και για την εντολή εκχώρησης τιμής Κάνε μπορείτε να δείτε στο βίντεο "Μεταβλητές".