Μάθημα : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ (Α1, Α2)

Κείμενο και μετάφραση: https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20a%20gym/a03xm.htm 

ΤΟΝΙΣΜΟΣ

Ο τονισμός καθορίζεται από τα φωνήεντα:

μακρόχρονα          η,ω                        οι δίφθογγοι είναι μακρόχρονοι εκτός από

βραχύχρονα          ε,ο                         αι, οι στο τέλος της λέξης

δίχρονα       α,ι,υ

Παίρνουν οξεία:

• Όλες οι βραχύχρονες συλλαβές π.χ. λόγος
• Η προπαραλήγουσα π.χ. ἄν-θρω-πος
• Η παραλήγουσα όταν η λήγουσα είναι μακρόχρονη π.χ. εἰρήνη
• Η ασυναίρετη λήγουσα της ονομαστικής των πτωτικών π.χ. ἠ πηγή

της αιτιατικής                              τήν πηγήν

της κλητικής                                ὦ πηγή

Παίρνουν περισπωμένη:

• Η μακρόχρονη παραλήγουσα, όταν η λήγουσα είναι βραχύχρονη, π.χ. κῆ-πος
• Η μακρόχρονη λήγουσα της γενικής και δοτικής των πτωτικών π.χ. τῆς πηγῆς/ τῇ πηγῇ
• Η συνηρημένη λήγουσα
• Η μακρόχρονη λήγουσα των ρημάτων π.χ. ποιῶ

Προσοχή:

• Όταν η λήγουσα είναι μακρόχρονη, ο τόνος της προπαραλήγουσας κατεβαίνει στην παραλήγουσα, π.χ. ὁ ἄνθρωπος, του ἀνθρώπου
• Στις σύνθετες λέξεις ο τόνος κανονικά ανεβαίνει ως την τελευταία συλλαβή του α΄ συνθετικού, αν το επιτρέπει ο νόμος της τρισυλλαβίας (νόμος της τρισυλλαβίας: καμία λέξη δεν τονίζεται πιο πάνω από την παραλήγουσα)