Μάθημα : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ (Β1,Β2)

Υποτακτική ενεστώτα του ρ. εἰμί   

Η Υποτακτική βαρύτονων ρημάτων,   
Κατέβασε την κλίση της ενεργητικής φωνής του ρ. λύω. 

\

α. Γενικά για την υποτακτική

Η υποτακτική έγκλιση χρησιμοποιείται κυρίως στον υποτεταγμένο λόγο (δηλαδή σε δευτερεύουσες προτάσεις) και δείχνει κάτι προσδοκώμενο, δηλαδή κάτι που περιμένουμε να γίνει (π.χ. Λέγω ταῦτα, ἵνα μάθητε), ή κάτι που επαναλαμβάνεται συνεχώς στο παρόν και στο μέλλον (π.χ. Ἐπειδὰν ἢ πονῶσιν ἢ γυμνάζωνται, γάλακτι πᾶν τὸ σῶμα ἱδροῦσιν).

Η υποτακτική συναντάται και σε κύριες προτάσεις και τότε μπορεί να δηλώνει:

• προτροπή (= εμπρός / ας...), π.χ. Ἴωμεν ἐπὶ τοὺς πολεμίους (= Ας βαδίσουμε εναντίον των εχθρών / ας επιτεθούμε), ή απαγόρευση (= μην...), π.χ. Μὴ ἄλλως (= διαφορετικά) ποιήσῃς.

• απορία (= άραγε να...), π.χ. Εἴπω τὴν ἀλήθειαν;

Υποτακτική έγκλιση διαθέτουν μόνο ο ενεστώτας, ο αόριστος και ο παρακείμενος.

Η υποτακτική στις καταλήξεις παρουσιάζει -η-, -ῃ- και -ω- εκεί όπου η οριστική έγκλιση εμφανίζει -ε-, -ει- και -ο- αντίστοιχα, π.χ. λύωμεν (λύομεν στην οριστική), λύητε (λύετε στην οριστική).

Παίρνει άρνηση μή, π.χ. Λέγω ταῦτα, ἵνα μὴ ἀδικηθῇς.

β. Υποτακτική ενεστώτα και αορίστου ενεργητικής φωνής των βαρύτονων ρημάτων 

Υποτακτική ενεστώτα πιστεύ-ω πιστεύ-ῃς πιστεύ-ῃ πιστεύ-ωμεν πιστεύ-ητε πιστεύ-ωσι(ν)

Υποτακτική αορίστου πιστεύ-σ-ω πιστεύ-σ-ῃς πιστεύ-σ-ῃ πιστεύ-σ-ωμεν πιστεύ-σ-ητε πιστεύ-σ-ωσι(ν)

Παρατηρήστε ότι, για να σχηματίσουμε την υποτακτική του αορίστου, προσθέτουμε στο θέμα του τις ίδιες καταλήξεις με αυτές της υποτακτικής ενεστώτα. Η υποτακτική του αορίστου δε δέχεται αύξηση. Δες το βίντεο για τον σχηματισμό της προστακτικής

Παρατήρηση
Για την υποτακτική αορίστου των αφωνόληκτων ρημάτων ισχύουν όσα γνωρίζετε από τον σχηματισμό της οριστικής, δηλ.
ἔπραξα → πράξω,
ἔκοψα → κόψω,
ἔπεισα → πείσω.

Υποτακτική παρακειμένου των βαρύτονων ρημάτων ε.φ.  

Η υποτακτική του παρακειμένου των βαρύτονων ρημάτων σχηματίζεται τόσο περιφραστικά (πιο εύχρηστος τύπος) από την ενεργητική μετοχή παρακειμένου του ρήματος και την υποτακτική ενεστώτα του ρ. εἰμί, π.χ. λε-λυκώς, -υῖα, -ὸς ὦ, όσο και μονολεκτικά (σπάνια), π.χ. λελύκ-ω, λελύκ-ῃς κτλ.

Δες το βίντεο για τον σχηματισμό της υποτακτικής

Συγκεντρωτικός πίνακας με την οριστική και την υποτακτική στον ενεστώτα και αόριστο της συναδέλφισσας Βασιλικής Παπαθανασίου