Μάθημα : ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ (ΤΜΗΜΑ: Α1)
Κωδικός : 1001090305
ΟΙ ΠΙΤΣΙΡΙΚΟΙ
πηγή: https://e-didaskalia.blogspot.com/2022/10/pitsirikoi.html
Ιστορικό πλαίσιο
Κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου πολέμου τα γερμανικά στρατεύματα του Χίτλερ κατέλαβαν και την Ελλάδα.
Στα χρόνια εκείνα της Κατοχής (1941-1944) οι Έλληνες μαστίζονταν από την πείνα και την φτώχεια, ενώ παράλληλα οργάνωσαν την Εθνική Αντίσταση με ένοπλες ομάδες στα βουνά και με πολίτες που δρούσαν στις πόλεις. Η Αντίσταση εκδηλωνόταν με ένοπλη δράση αλλά και με διάφορες ενέργειες σαμποτάζ κατά των Γερμανών, οι οποίοι αντιδρούσαν με σκληρότατα αντίποινα: με συλλήψεις και φυλακίσεις, με ανακρίσεις και βασανιστήρια, με θανατώσεις, ακόμα και με ομαδικές βάρβαρες εκτελέσεις αθώων πολιτών.
Μια από τις μορφές αντίστασης ήταν η δράση των μικρών σαλταδόρων, οι οποίοι ανέβαιναν κρυφά σε κινούμενα συνήθως γερμανικά οχήματα από το πίσω μέρος της καρότσας με ένα «σάλτο» (πήδημα) και έκλεβαν τρόφιμα, λάστιχα του αυτοκινήτου (συνήθως τη ρεζέρβα) και διάφορα άλλα χρήσιμα υλικά. Αυτά τα πετούσαν στο οδόστρωμα, από όπου τα μάζευαν τα υπόλοιπα μέλη της οργανωμένης παρέας.
Το διήγημα «Οι πιτσιρίκοι» συγκεντρώνει μερικά από τα βασικά γνωρίσματα του χρονογράφου και ευθυμογράφου Δημ. Ψαθά, όπως είναι η ρεαλιστική απεικόνιση της κοινωνικής και ιστορικής πραγματικότητας, η γρήγορη αφήγηση και ο χιουμοριστικός τόνος στην απόδοση δύσκολων καταστάσεων.
Θεματικά κέντρα:
Η αγριότητα των Γερμανών και η αφέλειά τους.
Το θάρρος, η ευρηματικότητα των μικρών αγωνιστών της ελευθερίας.
|
Στοιχεία του κειμένου |
Στοιχεία του κειμένου |
Στοιχεία του κειμένου |
|
1)Υπόθεση του κειμένου: Στην Αντίσταση εναντίον των κατακτητών συμμετείχαν και μικρά παιδιά
2)Ενότητες του κειμένου: α) Ενότ. 1η «Γενάρης του 42…το αστείο η ζωή του»): Πώς ζούσαν οι άνθρωποι τον Ιανουάριο του 1942 στην Ελλάδα β) Ενότ. 2η («…Βραδάκι. Στο Ζάππειο…άφαντοι»): Το σαμποτάζ των παιδιών
3)Πρόσωπα του κειμένου: Ο δεκάχρονος πιτσιρίκος και ο Γερμανός. Εμφανίζονται χωρίς να μιλάνε και τα υπόλοιπα παιδιά. Αναφορά γίνεται και σε ένα παιδί που ένας Γερμανός του έσπασε το χέρι.
4)Τίτλος: Παρουσιάζονται τα πρόσωπα που συμμετέχουν στο κείμενο. Ένα από τα παιδιά φαίνεται αναλυτικά |
1)Χαρακτήρες: α) Γερμανός: Συγκρίνεται με τον Κύκλωπα Πολύφημο που ήταν μεγαλόσωμος, αλλά είχε μυαλό μικρού παιδιού β) Πιτσιρίκος: Είναι ένα άφοβο παιδί που επιθυμεί την ελευθερία του. Είναι έξυπνος και πονηρός και ξεγελά τον φρουρό προκαλώντας πλήγματα στον εχθρό
2)Ποιοι μιλούν στην αφήγηση: α) Η κύρια φωνή είναι του αφηγητή που αφηγείται την ιστορία και σχολιάζει με ειρωνικό και χιουμοριστικό τρόπο β) Ακούγεται ο Γερμανός γ) Ακούγεται ο πιτσιρίκος δ) Ακούγονται οι σαλταδόροι (τραγούδι)
3)Χρόνος: Ιανουάριος 1942, όταν οι Έλληνες αγωνίζονται για να επιβιώσουν (βραδάκι)
4)Τόπος: Ζάππειο στην Αθήνα (Ελλάδα) |
Τεχνικές αφήγησης: α) Αφήγηση: Παρουσιάζεται ρεαλιστικά η πραγματικότητα της εποχής δείχνοντας την ωμότητα και την αφέλεια των Γερμανών β) Διάλογος: Ανάμεσα στον πιτσιρίκο-Οδυσσέα με το Γερμανό-Πολύφημο. Δίνεται με γοργότητα, ζωντάνια, παραστατικότητα και θεατρικότητα. Περιέχει χιούμορ και ειρωνεία γ) Σχόλια: Σχολιάζει ο αφηγητής και ειρωνεύεται τους Γερμανούς και εκφράζει θαυμασμό για τους Έλληνες δ) Ελεύθερος πλάγιος λόγος: Είναι οι σκέψεις του Γερμανού για την ανωτερότητα του έθνους του (σε γ΄πρόσωπο οι ενδόμυχες σκέψεις του στρατιώτη) ε) Εσωτερικός μονόλογος: Οι ενδόμυχες σκέψεις του στρατιώτη («Τι θέλει να κάνει;») |