Μάθημα : ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ (ΤΜΗΜΑ: Α1)

Κωδικός : 1001090305

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ (ΤΜΗΜΑ: Α1)

1001090305  -  ΒΕΡΑΝΝΑ ΚΥΠΡΙΩΤΗ

Ενότητες - ΤΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΛΟΥΣΤΡΙΝΙΑ

ΤΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΛΟΥΣΤΡΙΝΙΑ

Ο ΒΑΝΚΑΣ ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

ΤΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΛΟΥΣΤΡΙΝΙΑ


 Τα κόκκινα λουστρίνια     Ειρήνη Μάρρα

Περίληψη

            Ένα   παιδί  δουλεύει  σε ένα τσαγκαράδικο για να  μάθει την δουλειά αλλά και για να βοηθά την οικογένειά του. Θέλει να κατασκευάσει ένα ζευγάρι κόκκινα λουστρινένια γοβάκια με σκοπό να τα δωρίσει στην κόρη του δασκάλου. Ο νεαρός έχει γνωρίσει την κοπέλα στο σπίτι της όπου η μητέρα του εργάζεται ως  υπηρέτρια. Συμπάθησε τόσο πολύ την κοπέλα αυτή που ήθελε να της  φτιάξει και να της δωρίσει  τα παπούτσια για να κερδίσει την συμπάθειά της. Αφού μάζεψε τα χρήματα, αγόρασε το λουστρίνι και κατασκεύασε τα γοβάκια. Στο σπίτι του ενώ σκεφτόταν την κοπέλα και τη χαρά που θα έκανε από το δώρο του,  παρατήρησε την αδελφή του που ήταν συγκριτικά με την πρώτη φτωχοντυμένη και  λιγότερο όμορφη. Τότε αισθάνθηκε την ανάγκη να δώσει τα γοβάκια στην αδελφή του. Η επιλογή του αυτή τον έκανε να νιώσει πιο ώριμος και τον γέμισε με χαρά.

Ενότητες 

Πλαγιότιτλος

1η : Το χε βάλει από καιρό στο μάτι… παραμόνευε την ώρα

Ο νεαρός βιοπαλαιστής  σχεδιάζει και  πετυχαίνει την κατασκευή ενός ζευγαριού κόκκινων παπουτσιών από λουστρίνι.

2η :  Η κόρη του δασκάλου … ποιος  ξέρει

Ο σκοπός της κατασκευής των  κόκκινων λουστρινιών είναι να  κερδίσει την συμπάθεια της όμορφης κόρης του δασκάλου

3η  : Την κρίσιμη μέρα …  με το τραγούδι

Ο νεαρός βιοπαλαιστής δίνει τα παπούτσια στην φτωχή αδελφή του που χαίρεται πολύ.

 

 

 

Τα χαρακτηριστικά του διηγήματος είναι: Έχει μικρή έκταση

  • Υπάρχει ένας κεντρικός ήρωας, ο νεαρός βιοπαλαιστής, και κάποια δευτερεύοντα πρόσωπα, η κόρη του δασκάλου, η αδελφή του. Ανάμεσα στα δευτερεύοντα πρόσωπα  δημιουργείται έντονη αντίθεση: όμορφη – άσχημη, πλούσια – φτωχή, θαρραλέα – δειλή κά. Η σύγκριση μεταξύ των δυο κοριτσιών επηρέασε καταλυτικά τον  κεντρικό ήρωα.
  • Η αφήγηση είναι σύντομη, λιτή και πυκνή.  Δεν υπάρχουν πολλά  σχήματα λόγου και καλολογικά στοιχεία. Η  υπόθεση εξελίσσεται γρήγορα (πολλά ρήματα).
  • Το διήγημα οργανώνεται γύρω από ένα βασικό στοιχείο πλοκής, τα κόκκινα γοβάκια.

(https://efthimialiori.blogspot.com/2017/04/blog-post_41.html)

ΔΟΜΗ – ΕΝΟΤΗΤΕΣ
 
1η ενότητα: «Τον είχε βάλει από καιρό... και παραμόνευε την ώρα.»
Ο νεαρός τσαγκάρης και το μυστικό του σχέδιο να κατασκευάσει ένα ζευγάρι λουστρινένια γοβάκια
2η ενότητα: «Η κόρη του δάσκαλου... το τραπέζι.»
Η κόρη του δάσκαλου: το πρόσωπο για το οποίο προορίζονται τα γοβάκια
3η ενότητα: «Την κοίταξε πιο προσεκτικά... με το τραγούδι.»
Η αδερφή του νεαρού τσαγκάρη στην οποία τελικά χαρίζει τα γοβάκια
 
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ – ΙΔΕΕΣ – ΘΕΜΑΤΑ
 
- Βασικό θέμα του έργου είναι η ζωή ενός νεαρού βιοπαλαιστή (του νεαρού τσαγκάρη).
Οι οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει και η εργατικότητα και αποφασιστικότητά του
- Το δίλημμα του νεαρού ήρωα ανάμεσα στον έρωτά του για την όμορφη και πλούσια κόρη του δάσκαλου και την αγάπη του για την φτωχή αδερφή του
 
ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ
 
Τα συναισθήματα του νεαρού τσαγκάρη
  • ο έρωτας που νιώθει για την κόρη του δάσκαλου (φαίνεται από τον τρόπο που την περιγράφει (νιώθει θαυμασμό για την ομορφιά της) και από το γεγονός ότι θέλει να της φτιάξει τα λουστρινένια γοβάκια: διαλέγει προσεκτικά το υλικό και αφιερώνει πολλή ώρα να τα φτιάξει). Επίσης φαντάζεται τη στιγμή που θα της τα χαρίσει.
  • Η αγάπη του για την αδερφή του, που είναι φτωχή και πολύ ντροπαλή (κοιτάζει στο χώμα)
  • Ο ήρωας νιώθει ένα ηθικό δίλημμα. (Δίλημμα νιώθουμε όταν πρέπει να διαλέξουμε ανάμεσα σε δυο πράγματα) Εδώ ο νεαρός τσαγκάρης πρέπει να διαλέξει σε ποιον θα χαρίσει τα γοβάκια που έφτιαξε με πολλή φροντίδα: στην πλούσια κόρη του δάσκαλου που δεν τα χρειάζεται και που θα της είναι μάλλον περιττά ή στην φτωχή αδερφή του που τα έχει ανάγκη και θα χαρεί πολύ να τα φορέσει. Ο νεαρός αντιμετωπίζει ψυχολογική δυσκολία και έχει συναισθηματική ένταση.
  • Στο τέλος βάζει τη λογική πάνω από τα συναισθήματά του.
 
Χαρακτηρισμός του ήρωα
 
Στη δουλειά του: Εργατικός, ευσυνείδητος. Παίρνει πρωτοβουλίες (φτιάξει τα γοβάκια), είναι έξυπνος (καταστρώνει σχέδιο και το κρατά μυστικό) και είναι αποφασισμένος να το φέρει σε πέρας.
Με την κόρη του δάσκαλου: είναι ερωτευμένος και ενθουσιασμένος, τη σκέφτεται συνέχεια και θέλει να τραβήξει την προσοχή της και να την εντυπωσιάσει.
Απέναντι στην αδερφή του: νιώθει αληθινή αγάπη και τη νοιάζεται πολύ. Γι αυτό και στο τέλος της χαρίζει τα γοβάκια.
Η τελική του απόφαση δείχνει ώριμος («μεστωμένος»), γιατί αποφασίζει να θυσιάσει τα συναισθήματά του για την κόρη του δάσκαλου μπροστά στην αγάπη για την αδερφή του χαρίζοντας τα γοβάκια σ’ αυτήν που τα χρειάζεται πραγματικά και θα χαρεί πάρα πολύ με το δώρο.
 
Σύγκριση της αδερφής και της κόρης του δάσκαλου
Η αδερφή:
- είναι φτωχιά, έχει ένα ζευγάρι καλά παπούτσια (σχολιανά) και κάθε μέρα φοράει τα εξώφτερνα παπούτσια (κουτσοφτέρνια)
- το δώρο θα της δώσει μεγάλη χαρά
- τα καινούρια παπούτσια θα έχουν γι αυτήν ουσιαστική αξία (λειτουργικό ρόλο) διότι τα χρειάζεται
Η κόρη του δάσκαλου:
- είναι πλούσια, η οικογένειά της έχει οικονομική άνεση
- η χαρά που θα νιώσει για το δώρο θα είναι προσωρινή
- το δώρο θα είναι μάλλον περιττό. Τα γοβάκια δεν της χρειάζονται διότι έχει ήδη πολλά ζευγάρια παπούτσια
 
ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ
 
Αφήγηση / περιγραφή
 
Μέσα από την αφήγηση δίνεται η εξέλιξη των γεγονότων της ιστορίας που διαβάζουμε.
Με την περιγραφή παρουσιάζονται-περιγράφονται πρόσωπα, ζώα, πράγματα, τοπία-τόποι.
Σε αντίθετη με την αφήγηση που είναι δυναμική (με αυτήν παρουσιάζεται η εξέλιξη της δράσης του έργου και έχουμε αλλαγή των καταστάσεων) η περιγραφή είναι στατική (δεν έχουμε εξέλιξη της δράσης).
 
Η αφήγηση στο κείμενο αυτό γίνεται σε τρίτο πρόσωπο.
Στο κείμενο υπάρχουν επίσης κάποιες περιγραφές: πχ
- η κόρη του δάσκαλου: «είχε σγουρά μαλλιά και μάτια μεγάλα. Είχε στητό κορμί και περπατησιά περήφανη.»
- η αδερφή του ήρωα: «τα μαλλιά της δεν έπεφταν σγουρά στους ώμους. Είχε μια πλεξούδα ίσια που τη σφιχτόδενε στο σβέρκο της μ’ ένα λαστιχάκι των πακέτων.»

In media res: H φράση σημαίνει στη μέση των πραγμάτων. Σ’ αυτή την αφηγηματική τεχνική η ιστορία ξεκινά από το μέσο, και στη συνέχεια δίνεται με αναδρομική αφήγηση ό,τι έχει προηγηθεί. Έτσι προσελκύεται περισσότερο το ενδιαφέρον του αναγνώστη.

Αναδρομική αφήγηση: Είναι η αφηγηματική τεχνική όπου στην κανονική σειρά των γεγονότων παρεμβάλλεται η αφήγηση γεγονότων που έχουν συμβεί στο παρελθόν.

Η αφήγηση ξεκινά από το μέσο της υπόθεσης, in media res. Αναδρομικά αναφέρεται το κόκκινο λουστρίνι, πώς αποκτήθηκε, πώς βρέθηκε το σχέδιο και πώς κατασκευάστηκαν τα παπούτσια. Με αναδρομική αφήγηση παρουσιάζεται η κόρη του δασκάλου και όταν ο νεαρός βρίσκεται στο σπίτι του με τα γοβάκια ολοκληρωμένα.

Πρόληψη:  Προβλέπει τι θα γίνει στο μέλλον--> 

«θα της έφτιαχνε… θα περίμενε…. θα τα ‘δινε…… κι αυτή  θα τον συμπάθαγε…»

 
Ύφος – Γλώσσα
 
Υφος: το ύφος του κειμένου είναι απλό και λιτό με λίγα σχήματα λόγου και καλολογικά στοιχεία.
 
Γλώσσα: Η γλώσσα του κειμένου είναι απλή δημοτική, εμπλουτισμένη με ιδιωματικές λέξεις και φράσεις: πχ παζαριτζής (αυτός που κάνει παζάρια), μην αποφανεί (= μην αποκαλυφθεί), απέ (= μετά), μπαξίσι (φιλοδώρημα), ξανόσταιναν (= γίνονταν άνοστα) κλπ. Επίσης υπάρχουν λέξεις από το λεξιλόγιο των τσαγκάρηδων: πχ φόντι (= το πάνω μέρος του παπουτσιού), φαλτσέτα (= μικρό κοπίδι), ψίδι (= το μπροστινό τμήμα της μύτης του).
 

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ

Μεταφορές (ένα κομμάτι απ’ τη λαχτάρα της καρδιάς του), επαναλήψεις (σκιά…σκιές…σκιά..), υπερβολές (που όμοιά τους δεν φορέθηκαν ποτέ, γύρισε όλους τους δρόμους), εικόνες  , προσωποποιήσεις π.χ. η εικόνα της κατασκευής των παπουτσιών(η καρδιά μεθυσμένη χόρευε), επανάληψη: (Σκιά…το τραπέζι), αντίθεση (ανάμεσα στις δύο κοπέλες), ασύνδετο σχήμα (Έδωσε τα λουστρινένια γοβάκια στην αδελφή. Της άξιζαν.)

Τελικό συμπέρασμα: Ο νεαρός τσαγκάρης εξαιτίας της βιοπάλης ωριμάζει γρήγορα και προτιμά να εκφράσει την αγάπη του στην αδελφή του, παρά να εκδηλώσει το ερωτικό του συναίσθημα σε μια κοπέλα που μάλλον δεν πρόκειται να ενδιαφερθεί γι’ αυτόν με τον ίδιο τρόπο