Μάθημα : ΓΛΩΣΣΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ (Α1)

Τα αφηγηματικά, περιγραφικά και επιχειρηματολογικά κείμενα

Περιγραφή

Mε τον όρο περιγραφή εννοούμε την αναπαράσταση μέσα από τον λόγο χώρων, προσώπων, αντικειμένων, φαινομένων κτλ.

• Η περιγραφή ως είδος κειμένου συνδέεται κυρίως με τον ΧΩΡO.
• Ακολουθεί πορεία από το γενικό στο ειδικό, από γενικές εικόνες σε λεπτομερειακές.
• Το σημείο περιγραφής μπορεί να είναι σταθερό, όταν ο συγγραφέας μένει ακίνητος και από εκεί περιγράφει τον χώρο, ή μπορεί να κινείται μέσα στον χώρο.
• Στη γλώσσα της περιγραφής γίνεται χρήση επιθέτων, των ρημάτων είμαι και έχω αλλά ρημάτων που δηλώνουν κατάσταση (βλέπουμε, παρατηρούμε, διακρίνουμε, απεικονίζεται, αποτυπώνεται). Η γλώσσα της περιγραφής χαρακτηρίζεται από σαφήνεια, ακρίβεια, ζωντάνια και παραστατικότητα.

Αφήγηση

Mε τον όρο αφήγηση εννοούμε την προφορική ή γραπτή παρουσίαση ενός γεγονότος ή μιας σειράς γεγονότων, πραγματικών ή φανταστικών.

• Η αφήγηση οργανώνεται με άξονα τον χρόνο, αλλά οι καταστάσεις συνδέονται αιτιολογικά μεταξύ τους.
• Η αφήγηση ακολουθεί τη δομή που δίνεται στο παρακάτω σχήμα:

Α. Πληροφορίες για τους ήρωες, τον χώρο, τον χρόνο και την κατάσταση από την οποία ξεκινά η αφήγηση

Β. Η εξέλιξη της αφήγησης και η έκβασή της

Γ. Η λύση: η κρίση του αφηγητή για το νόημα της ιστορίας.

• Κύριος χρόνος της αφήγησης είναι ο αόριστος(για συνοπτική διάσταση αφήγησης με ακρίβεια και επιτάχυνση), αλλά χρησιμοποιείται και ο παρατατικός (για μεγαλύτερη διάρκεια στα γεγονότα που αφηγούμαστε).
• Κύριο γνώρισμα της αφήγησης είναι οι συνδετικές λέξεις ή φράσεις που δείχνουν τη χρονική σειρά των γεγονότων (π.χ. πρώτα, στην αρχή, μετά, ύστερα, αργότερα, στο τέλος αρχικά, κατά τη διάρκεια, εκείνη η στιγμή ) και την αιτιολογική σχέση μεταξύ τους(π.χ. επειδή, αφού, εξαιτίας, διότι, γι᾽ αυτόν τον λόγο). Επίσης γίνεται χρήση συνωνύμων ή συγγενικών λέξεων ή φράσεων για κάποια λέξη (π.χ. ένα τέτοιο περιστατικό..)

 Επιχείρημα

Με το επιχείρημα (λογικές + ορθές προτάσεις) υποστηρίζουμε τις θέσεις μας ή αντικρούουμε τις θέσεις των άλλων.

Δομή:

Εισαγωγή: Θέση για το θέμα

Κύριο θέμα

(α) Στήριξη της θέσης μας με επιχειρήματα

(β) Αντίκρουση αντίθετης θέσης

Επίλογος

Τελική θέση- συμπέρασμα- προϋποθέσεις για ισχύ

Χρήση λέξεων, που συνήθως εκφράζουν:

Ανάλογη σημασία: επίσης, επιπλέον, φυσικά, βέβαια κλπ.

Πιθανότητα: μπορεί, ενδέχεται, είναι δυνατόν, υποθέτω, είναι ενδεχόμενο

Αιτιολογία: επειδή, γιατί, για το λόγο ότι…

Συμπέρασμα: συνεπώς, άρα, λοιπόν, επομένως κλπ.

Άποψη: πιστεύω, θεωρώ κλπ.

Πηγή: https://filologikos-istotopos.gr/2023/07/22/neoelliniki-glossa-a-gymnasioy-ta-af/ 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ είναι η συμπύκνωση (η απόδοση με σύντομο τρόπο) του βασικού περιεχομένου ενός ευρύτερου κειμένου.

Στην περίληψη στόχος μας είναι να συγκρατήσουμε όλες τις βασικές πληροφορίες διαχωρίζοντας τα ουσιώδη (σημαντικά) στοιχεία από τα επουσιώδη (τα λιγότερο σημαντικά).

    Η περίληψη μπορεί να λάβει πολλές μορφές.

 Μπορεί να είναι ο τίτλος ενός κειμένου, όπως επίσης και η σύντομη απόδοση του περιεχομένου ενός βιβλίου.

Επίσης συναντάται σε ποικίλες περιπτώσεις της καθημερινής ζωής: σε τίτλους ειδήσεων, σε μικρές αγγελίες, σε διαφημίσεις, στα οπισθόφυλλα των βιβλίων, στη σύντομη απόδοση της υπόθεσης ενός θεατρικού έργου ή μιας κινηματογραφικής ταινίας κ.λπ.

Η ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ

Τα βασικά βήματα για τη συγγραφή περίληψης είναι:

α. Η προσεκτική ανάγνωση του κειμένου.

β. Ο εντοπισμός του θεματικού του κέντρου.

γ. Η μελέτη της δομής της παραγράφου του κειμένου και η υπογράμμιση των λέξεων-κλειδιών.

δ. Η γραφή σύντομων πλαγιότιτλων σε κάθε παράγραφο.

ε. Η γραφή της περίληψης

• Συνθέτουμε και γράφουμε την περίληψη με δικά μας λόγια, χρησιμοποιώντας το θεματικό κέντρο,  τις λέξεις -κλειδιά ,τις σημειώσεις που κρατήσαμε από κάθε παράγραφο ή θεματική ενότητα ή τους πλαγιότιτλους που έχουμε καταγράψει .

•  Η σύνδεση αυτών των συστατικών μερών γίνεται με τη χρήση διαρθρωτικών λέξεων ,που στοχεύουν στο δέσιμο μεταξύ τους των μερών της περίληψης.

• Αποφεύγουμε την επανάληψη στοιχείων που υπάρχουν σε διαφορετικές παραγράφους.

• Προσέχουμε ώστε να ακολουθούμε πιστά την οπτική γωνία και τη θέση του συγγραφέα και να αποδίδουμε το κείμενο χωρίς να το σχολιάζουμε.

• Επίσης, δεν αντιγράφουμε , αλλά αντικαθιστούμε τις έννοιες του κειμένου με συνώνυμες (όπου βέβαια αυτό είναι δυνατό), εκτός αν πρόκειται για ορολογία, οπότε χρησιμοποιούμε τις έννοιες αυτούσιες .

• Χρησιμοποιούμε στη διατύπωσή μας γ΄ πρόσωπο.

• Προσπαθούμε να παραμείνουμε στο όριο λέξεων που μας ζητείται .

Πηγή: https://2stav-glossa.blogspot.com/2017/01/blog-post_11.html