Μάθημα : ΓΛΩΣΣΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ (Α1)

Ονοματική και Ρηματική Φράση

1. Ονοματική Φράση

Ονοματική φράση είναι η φράση που έχει ως κύριο στοιχείο ένα όνομα (ουσιαστικό) ή ένα επίθετο και δεν περιέχει ρήμα. Η ονοματική φράση συνήθως περιγράφει κάτι ή αναφέρεται σε κάτι χωρίς να δηλώνει δράση.

• Παράδειγμα 1: Ο μεγάλος σκύλος
  • Η ονοματική φράση αποτελείται από το επίθετο «μεγάλος» και το ουσιαστικό «σκύλος».
• Παράδειγμα 2: Η ωραία μέρα
  • Εδώ το «η» είναι το άρθρο, το «ωραία» είναι το επίθετο και το «μέρα» το ουσιαστικό.

Η ονοματική φράση μπορεί να έχει επίσης ένα άρθρο και/ή επίθετο που προσδιορίζει το ουσιαστικό.

• Παράδειγμα 3: Ο καλός μαθητής
  • «Ο» είναι το άρθρο, «καλός» το επίθετο και «μαθητής» το ουσιαστικό.

Απλή Ονοματική Φράση

Η απλή ονοματική φράση αποτελείται μόνο από το ουσιαστικό και ενδεχομένως το άρθρο.

Παραδείγματα:

• Το βιβλίο
• Ένας μαθητής
• Η δασκάλα
• Το παιδί

Διευρυμένη Ονοματική Φράση

Η διευρυμένη ονοματική φράση περιλαμβάνει το ουσιαστικό μαζί με προσδιοριστικά στοιχεία (επίθετα, γενικές προσδιοριστικές, προθετικές φράσεις κτλ.), που δίνουν περισσότερες πληροφορίες.

Παραδείγματα:

• Το μεγάλο βιβλίο
• Ένας ευγενικός μαθητής
• Η έμπειρη δασκάλα
• Το παιδί με την κόκκινη μπλούζα
• Ο σκύλος της γειτόνισσας
• Το όμορφο σπίτι στη θάλασσα

2. Ρηματική Φράση

Ρηματική φράση είναι η φράση που περιέχει ρήμα, δηλαδή εκφράζει μια δράση ή κατάσταση. Η ρηματική φράση μπορεί να αποτελείται μόνο από το ρήμα ή να περιλαμβάνει και άλλα στοιχεία που το συνοδεύουν (αντωνυμίες, βοηθητικά ρήματα, κ.ά.).

• Παράδειγμα 1: Τρέχω γρήγορα
  • Το ρήμα «τρέχω» εκφράζει τη δράση και το «γρήγορα» είναι επιρρηματικός προσδιορισμός.
• Παράδειγμα 2: Μιλάει δυνατά
  • Το ρήμα «μιλάει» δηλώνει δράση και «δυνατά» είναι επιρρηματικός προσδιορισμός.

• • Διευρυμένη Ρηματική Φράση

    Η διευρυμένη ρηματική φράση περιλαμβάνει το ρήμα και επιπλέον στοιχεία, όπως:

    • Αντικείμενο (συμπληρώνει το νόημα του ρήματος)
    • Κατηγορούμενο (συμπληρώνει ή χαρακτηρίζει το υποκείμενο ή το αντικείμενο)
    • Επιρρηματικοί Προσδιορισμοί (δηλώνουν τόπο, χρόνο, αιτία, τρόπο, σκοπό κ.ά.)

    ---

    Στοιχεία Διευρυμένης Ρηματικής Φράσης

    1. Αντικείμενο: Απαντά στο "ποιον;", "τι;", "σε ποιον;".

       • Η Μαρία διαβάζει το βιβλίο.
       • Ο δάσκαλος δίνει συμβουλές.

    2. Κατηγορούμενο: Συνδέεται με το υποκείμενο ή το αντικείμενο μέσω συνδετικών ρημάτων (π.χ. είμαι, γίνομαι, φαίνομαι, λέγομαι).

       • Η Άννα είναι μαθήτρια.
       • Το φαγητό έγινε νόστιμο.

    3. Επιρρηματικοί Προσδιορισμοί: Δηλώνουν τις συνθήκες της πράξης.

       • Τρέχει γρήγορα. (προσδιορισμός τρόπου)
       • Πηγαίνουμε στο σχολείο. (προσδιορισμός τόπου)
       • Ήρθε χθες. (προσδιορισμός χρόνου)

    ---

    Παραδείγματα Διευρυμένων Ρηματικών Φράσεων:

    • Η Μαρία έγραψε ένα γράμμα στον φίλο της.
      (ρήμα: έγραψε, αντικείμενο: ένα γράμμα, έμμεσο αντικείμενο: στον φίλο της)

    • Ο Κώστας πήγε χθες στην αγορά.
      (ρήμα: πήγε, προσδιορισμός χρόνου: χθες, προσδιορισμός τόπου: στην αγορά)

    • Τα παιδιά τρέχουν γρήγορα στον κήπο.
      (ρήμα: τρέχουν, προσδιορισμός τρόπου: γρήγορα, προσδιορισμός τόπου: στον κήπο)

Σύγκριση Ονοματικής και Ρηματικής Φράσης