Μάθημα : ΙΣΤΟΡΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Επανάληψη στην ιστορία Γ γυμνασιου

1) Διαφωτισμός: Τι είναι, που εμφανίστηκε, ποιες οι βασικές θέσεις, ποια η σχέση του με την πολιτική;

Πρωτοεμφανίστηκε στην Αγγλία του τέλους του 17ου αιώνα, κορυφώθηκε στη Γαλλία του 18ου αιώνα και εξαπλώθηκε στην Ευρώπη. Η απόρριψη κάθε αυθεντίας, η κριτική κάθε υφιστάμενης γνώσης, η αποδοχή της λογικής ως του μόνου ασφαλούς τρόπου ερμηνείας του κόσμου και η πεποίθηση ότι ο άνθρωπος μπορεί να προοδεύει διαρκώς ήταν θέσεις που διαμορφώσαν βαθμιαία ένα κίνημα που ονομάστηκε Διαφωτισμός. Σημαντικότεροι εκπρόσωποι ήταν οι: Λοκ, Νεύτων, Βολταίρος, Μοντεσκιέ, Καντ, Ντιντερό

2) Τι είναι το κοινωνικό συμβόλαιο;

Διατυπώθηκε από τον Τζον Λοκ. Σύμφωνα με αυτή, τα άτομα δέχτηκαν να παραχωρήσουν ορισμένες από τις ελευθερίες τους, προκειμένου να συμβιώσουν, και το κράτος εγγυήθηκε αυτή τη συμφωνία, το κοινωνικό συμβόλαιο. Αν το κράτος παραβεί τους όρους αυτού του κοινωνικού συμβολαίου και γίνει τυραννικό, τότε οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα της αντίστασης.

3) Τι είναι η Εγκυκλοπαίδεια;

Oι ιδέες του Διαφωτισμού συνοψίστηκαν στην Εγκυκλοπαίδεια, ένα συλλογικό έργο 33 τόμων. Σε αυτό οι διαφωτιστές παρουσίασαν όλες τις νέες γνώσεις, καθώς και τις νέες ιδέες και αντιλήψεις για διάφορα οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά και άλλα θέματα. Πρωτεργάτες της Εγκυκλοπαίδειας ήταν οι Γάλλοι διαφωτιστές Ντιντερό και Ντ’ Αλαμπέρ.

4) Ποια αποτίμηση μπορούμε να κάνουμε για την Γαλλική επανάσταση και την εποχή του Ναπολέοντα;

Η περίοδος 1789-1815 αποτελεί τομή στην ευρωπαϊκή αλλά και στην παγκόσμια ιστορία. Στη διάρκειά της:

– Η αστική τάξη της Γαλλίας κατέλαβε την εξουσία, δείχνοντας τον δρόμο και στις άλλες της Ευρώπης.

– Η φιλελεύθερη οικονομία, η οικονομία της ελεύθερης αγοράς, κέρδισαν έδαφος.

– Οι αρχές του Διαφωτισμού έγιναν πολιτικά αιτήματα και, σε ένα βαθμό, δικαιώθηκαν.

– Η απολυταρχία γκρεμίστηκε στη Γαλλία και κλονίστηκε στην υπόλοιπη Ευρώπη.

– Αναπτύχθηκε η ιδέα ότι τα όρια του έθνους και του κράτους πρέπει να συμπίπτουν. 

– Η εκκλησία διαχωρίστηκε, για πρώτη φορά στη νεότερη εποχή, από το κράτος.

– Τα προνόμια των ευγενών και του κλήρου καταργήθηκαν.

– Ο λαός αναδείχτηκε σε κινητήρια δύναμη της ιστορίας.

– Αναπτύχθηκαν ή αναδύθηκαν ιδέες και κινήματα που σφράγισαν την παγκόσμια ιστορία.

5) Φαναριώτες, προεστοί, κλέφτες, αρματολοί: Τι ήταν;

Φαναριώτες (Έλληνες από παλιές αρχοντικές οικογένειες που κατοικούσαν στο Φανάρι), μάθαιναν ξένες γλώσσες, σπούδαζαν στη Δύση και πολλοί από αυτούς σταδιοδρομούσαν στην οθωμανική διοίκηση. Καταλάμβαναν, συχνά, υψηλές θέσεις στο οθωμανικό κράτος.

Οι προεστοί διοικούσαν τις ελληνορθόδοξες κοινότητες, συγκέντρωναν τους φόρους από τους Έλληνες και τους απέδιδαν στην οθωμανική διοίκηση. Είχαν αποκτήσει πολιτική εμπειρία και μεγάλες περιουσίες.

Οι κλέφτες ήταν αγρότες που αναγκάζονταν ή επέλεγαν να καταφύγουν στα βουνά όπου για να επιβιώσουν επιδίδονταν στη ληστεία.

Οι αρματολοί ανήκαν σε ένοπλα σώματα οργανωμένα από την οθωμανική διοίκηση για την τήρηση της τάξης.

6) Φιλική εταιρεία: Ιδρυτές, τόπος, χρόνος, σκοπός, ηγεσία, δυσκολίες που αντιμετώπισε;

Η Φιλική Εταιρεία ήταν μια μυστική οργάνωση που δημιουργήθηκε το 1814 στην Οδησσό της Ρωσίας με σκοπό την προετοιμασία του ένοπλου αγώνα των Ελλήνων για ανεξαρτησία. Πρωτεργάτες της Φιλικής Εταιρείας υπήρξαν οι Νικόλαος Σκουφάς, Αθανάσιος Τσακάλωφ, Εμμανουήλ Ξάνθος και Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος. Δυσκολίες: ο ελληνισμός ήταν διάσπαρτος, διατήρηση μυστικότητα, δισταγμοί των Ελλήνων. Η ηγεσία της Φιλικής Εταιρείας, η Αόρατη Αρχή, παρέμενε μυστική και αφηνόταν, σκόπιμα, να εννοηθεί ότι αποτελούνταν από ισχυρά πρόσωπα. Τελικά, η ηγεσία ανατέθηκε στον Αλέξανδρο Yψηλάντη

7) Για ποιους λόγους θεωρήθηκε σκόπιμο η επανάσταση του 1821 να ξεκινήσει από τις Παραδουνάβιες ηγεμονίες; 

Δεν υπήρχε τουρκικός στρατός, λίγο βορειότερα βρισκόταν ρωσικός στρατός, που υπήρχε ελπίδα ότι θα βοηθούσε, προσεγγίστηκαν διάφοροι βαλκάνιοι ηγέτες για να εξασφαλιστεί η συμμετοχή τους στην επανάσταση.

8) Τι γνωρίζετε για την Γ΄Εθνοσυνέλευση;

1826 στην Επίδαυρο, αλλά διαλύθηκε σχεδόν αμέσως, όταν έγινε γνωστή η πτώση του Μεσολογγίου. Συγκλήθηκε ξανά, την άνοιξη του 1827, στην Τροιζήνα, όπου και εξέλεξε Κυβερνήτη της Ελλάδος τον Ιωάννη Καποδίστρια με θητεία επτά ετών. Τέλος, ψήφισε το Πολιτικό Σύνταγμα της Ελλάδος, που βασιζόταν στην αρχή της διάκρισης των εξουσιών και ήταν το πιο δημοκρατικό σύνταγμα της εποχής του.

9) Ποια μέτρα πήρε ως Κυβερνήτης της Ελλάδας ο Καποδίστριας για: α)το πολίτευμα και τη διοίκηση, β)τις ένοπλες δυνάμεις, γ) την οικονομία, δ) την εκπαίδευση 

Πολίτευμα και διοίκηση: ανέστειλε την ισχύ του συντάγματος της Τροιζήνας και συγκέντρωσε στα χέρια του όλες τις εξουσίες. 

Ένοπλες δυνάμεις: συγκρότηση τακτικών ενόπλων δυνάμεων. Ιδρύθηκε ο Λόχος των Ευελπίδων, πρόδρομος της σημερινής Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων. Παράλληλα, καταπολεμήθηκε η πειρατεία χάρη και στη δράση του Ανδρέα Μιαούλη.

Οικονομία: σχημάτισε ένα πρώτο κρατικό ταμείο, ίδρυση τράπεζας και κοπή νομίσματος, του φοίνικα, αυστηρή λιτότητα στις δημόσιες δαπάνες, εκσυγχρονισμός γεωργίας.

Εκπαίδευση: Ίδρυσε το Ορφανοτροφείο της Αίγινας, το Πρότυπον Σχολείον, το Κεντρικόν Σχολείον, το Πρότυπον Αγροκήπιον (γεωργική σχολή). 

10) Τι γνωρίζετε για την αντιπολίτευση κατά του Καποδίστρια;

Η επιλογή του Καποδίστρια να συγκροτήσει ένα ισχυρό, συγκεντρωτικό κράτος, προκάλεσε αντιδράσεις. Πρόκριτοι, πλούσιοι πλοιοκτήτες, Φαναριώτες και φιλελεύθεροι διανοούμενοι δυσαρεστήθηκαν. Σημειώθηκαν εξεγέρσεις. Η Ύδρα έγινε κέντρο της αντιπολίτευσης. Τελικά ο Καποδίστριας δολοφονήθηκε στο Ναύπλιο.

11) Επανάσταση 3ης Σεπτεμβρίου 1843: Τι γνωρίζετε;

Η οικονομική κατάσταση των αγροτών χειροτέρευε και στην ύπαιθρο αναπτυσσόταν η ληστεία, η Ελλάδα αδυνατούσε να εξοφλήσει τα δάνειά της, οι στρατιωτικοί στράφηκαν εναντίον του Όθωνα. Η γενική αναταραχή οδήγησε σε έντονη πολιτική κινητοποίηση. Κοινή ήταν η πεποίθηση ότι η παραχώρηση συντάγματος θα απάλλασσε τη χώρα από τους Βαυαρούς και θα την ανακούφιζε από την οικονομική και κοινωνική κρίση.

Έτσι, τη νύχτα της 2ης προς την 3η Σεπτεμβρίου 1843 δυνάμεις και πολίτες συγκεντρώθηκαν έξω από τα ανάκτορα και απαίτησαν από τον Όθωνα να παραχωρήσει σύνταγμα. Ο βασιλιάς, αν και αρχικά αρνήθηκε, υποχρεώθηκε τελικά να προκηρύξει εκλογές για Εθνοσυνέλευση, που θα ψήφιζε σύνταγμα. Έτσι, τελείωσε η περίοδος της απόλυτης μοναρχίας του Όθωνα.

12) Τι είναι η Μεγάλη Ιδέα; Τι ονομάστηκε αλυτρωτισμός;

Αυτή την εποχή η Ελλάδα ήταν φτωχή και οι περισσότεροι Έλληνες ζούσαν έξω από τα σύνορα του ελληνικού κράτους. Για να αναπτυχθεί η χώρα, θα έπρεπε πρώτα να διευρυνθούν τα ελληνικά σύνορα ώστε να περιλάβουν περιοχές με ελληνικούς πληθυσμούς που βρίσκονταν υπό ξένη κυριαρχία. Ο Κωλέττης χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τον όρο Μεγάλη Ιδέα. Οι Έλληνες που ζούσαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία ονομάστηκαν αλύτρωτοι και η πολιτική που στόχευε στην ένταξη, τη δική τους και των εδαφών στα οποία κατοικούσαν, στο ελληνικό κράτος ονομάστηκε αλυτρωτισμός.

13) Τι γνωρίζετε για το σύνταγμα του 1864

Το νέο σύνταγμα του 1864 θεμελιωνόταν στη δημοκρατική αρχή, δηλαδή αναγνώριζε τον λαό ως κυρίαρχο παράγοντα του πολιτεύματος. Ο βασιλιάς οριζόταν ανώτατος άρχοντας της πολιτείας. Έτσι, θεσπιζόταν το πολίτευμα της βασιλευόμενης δημοκρατίας. Τη νομοθετική εξουσία θα ασκούσαν από κοινού ο βασιλιάς και η Βουλή. Η Γερουσία καταργήθηκε ως θεσμός αντιδημοκρατικός. Δικαίωμα ψήφου αναγνωριζόταν στους άνδρες που είχαν συμπληρώσει το 21ο έτος της ηλικίας τους. Η εκτελεστική εξουσία ασκούνταν από τον βασιλιά με τη συνεργασία υπουργών που διόριζε ο ίδιος. Η δικαστική εξουσία κηρύχθηκε ανεξάρτητη.

14) Τι είναι ο δικομματισμός;

Η καθιέρωση της αρχής της δεδηλωμένης οδήγησε τα μικρά κόμματα είτε στην εξαφάνιση είτε στην ενσωμάτωση σε μεγαλύτερα κόμματα. Έτσι, τη δεκαετία 1885-1895 εναλλάσσονταν στην εξουσία δύο κόμματα, με επικεφαλής, το ένα τον Χαρίλαο Τρικούπη και το άλλο τον Θεόδωρο Δηλιγιάννη. Το σύστημα αυτό ονομάστηκε δικομματισμός.

15) Ποιο ήταν το πρόγραμμα του Χαρίλαου Τρικούπη

Οι στόχοι του Χ. Τρικούπη συνοψίζονταν στη δημιουργία ενός κράτους σύγχρονου και οικονομικά αναπτυγμένου. Κύριες πλευρές της πολιτικής του ήταν η κατασκευή μεγάλων έργων υποδομής, η ανασυγκρότηση των ενόπλων δυνάμεων, η εξυγίανση της δημόσιας διοίκησης μέσω της θέσπισης αντικειμενικών κριτηρίων πρόσληψης και η επιδίωξη ειρηνικής συμβίωσης με την Οθωμανική αυτοκρατορία. Για να πετύχει τα παραπάνω, ο Τρικούπης επέβαλε βαρύτατη φορολογία και σύναψε μεγάλα δάνεια με τράπεζες του εξωτερικού. Επίσης, προσέφερε στους Έλληνες κεφαλαιούχους του εξωτερικού προνομιακούς όρους για επενδύσεις.

16) Ποιες ήταν οι θέσεις του Θεόδωρου Δηλιγιάννη;

Ο Θ. Δηλιγιάννης υποστήριζε ότι θα έπρεπε η φορολόγηση να είναι η μικρότερη δυνατή, υπογράμμιζε τις συνέπειες των τρικουπικών μέτρων για τα μεσαία και κατώτερα κοινωνικά στρώματα και κατηγορούσε τον Τρικούπη ότι έδειχνε εύννοια προς τους οικονομικά ισχυρούς. Θεωρώντας, επίσης, θεμιτή την εναλλαγή των οπαδών της εκάστοτε κυβέρνησης στις κρατικές θέσεις, κατάργησε, όταν έγινε πρωθυπουργός, τον τρικουπικό νόμο περί «προσόντων των δημοσίων υπαλλήλων».

17) Τι γνωρίζετε για το κίνημα των Νεότουρκων;

Τα όλο και πιο έκδηλα συμπτώματα παρακμής της Οθωμανικής αυτοκρατορίας ώθησαν Τούρκους αξιωματικούς, αστούς και διανοούμενους στην ίδρυση της οργάνωσης Ένωση και Πρόοδος, με στόχο την αντίδραση στην παραπάνω κατάσταση. Τα μέλη της έγιναν γνωστά ως Νεότουρκοι, ονομασία που δείχνει ότι προέτασσαν την εθνική τους ταυτότητα κι όχι τη θρησκευτική (μουσουλμανική). 

18) Τι γνωρίζετε για το κίνημα στο Γουδί και τον στρατιωτικό σύνδεσμο;

Κατά την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού, η Ελλάδα αντιμετώπιζε σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Επικρατούσε πολιτική αστάθεια, καθώς κυβερνήσεις σύντομης θητείας διαδέχονταν η μία την άλλη χωρίς καμιά να φαίνεται ικανή να αντιμετωπίσει τα κρίσιμα προβλήματα της χώρας. Η δυσαρέσκεια ήταν διάχυτη στην ελληνική κοινωνία. Στο πλαίσιο αυτό, μειωνόταν διαρκώς το κύρος των πολιτικών και της μοναρχίας. Σε αυτές τις συνθήκες ιδρύθηκε, τον Μάιο του 1909, ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος, μια οργάνωση κατώτερων αξιωματικών. Ο Σύνδεσμος, αφού ανέθεσε την αρχηγία του στον συνταγματάρχη Νικόλαο Ζορμπά, προχώρησε, στις 15 Αυγούστου 1909, στην εκδήλωση κινήματος με κέντρο το στρατόπεδο στο Γουδί (περιοχή της Αθήνας). 

Ο Σύνδεσμος ζητούσε, κυρίως, την αναδιοργάνωση των ενόπλων δυνάμεων. Παράλληλα, η ηγεσία του κινήματος διατύπωσε και κάποια γενικότερα, αν και θολά, αιτήματα που αφορούσαν μεταρρυθμίσεις στη διοίκηση του κράτους, στην οικονομία, στη δικαιοσύνη και στην εκπαίδευση.

19) Ποια ήταν τα αίτια των Βαλκανικών πολέμων; Πως τερματίστηκαν (συνθήκη Βουκουρεστίου);

Λίγο καιρό μετά την επικράτηση των Νεοτούρκων έγινε φανερό ότι κύριος στόχος τους ήταν ο πλήρης εκτουρκισμός του οθωμανικού κράτους. Η πολιτική αυτή αναζωπύρωνε τα εθνικά αισθήματα των γειτονικών βαλκανικών λαών (Έλληνες, Βούλγαροι, Σέρβοι) που επιδίωκαν όχι μόνο την προστασία των ομοεθνών τους που διέμεναν στο οθωμανικό κράτος αλλά και την ενσωμάτωση των οθωμανικών εδαφών στα οποία αυτοί κατοικούσαν. Τα πράγματα περιπλέκονταν επίσης λόγω και της ανάμειξης των Δυνάμεων. 

Οι βαλκανικοί πόλεμοι τερματίστηκαν με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου (28 Ιουλίου 1913). Με αυτή, η Ελλάδα εξασφάλισε το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας, τη νότια Ήπειρο, σημαντικά νησιά στο Β. και Α. Αιγαίο και την Κρήτη (Νέες Χώρες). Η Σερβία τη ΒΔ. Μακεδονία. Στη Βουλγαρία το μεγαλύτερο μέρος της Δ. Θράκης. Η Οθωμανική αυτοκρατορία ανέκτησε την Α. Θράκη. Τα Δωδεκάνησα παρέμειναν υπό ιταλικό έλεγχο. Η Β. Ήπειρος, περιοχή με σημαντική ελληνική παρουσία, παραχωρήθηκε στην Αλβανία.

20) Ποια ήταν τα αίτια που οδήγησαν στον Α΄Παγκόσμιο πόλεμο;

Ο ιμπεριαλισμός (η πολιτική επέκτασης των βιομηχανικά αναπτυγμένων κρατών σε βάρος άλλων κρατών) 

Ο εθνικισμός 

Ο μιλιταρισμός (ο υπερτονισμός των στρατιωτικών αξιών) 

21) Τι είναι ο εθνικός διχασμός;

Η πολιτική κρίση, που εκδηλώθηκε για πρώτη φορά με ένταση τον Φεβρουάριο του 1915 με τη μορφή διαφωνίας ανάμεσα στον πρωθυπουργό Βενιζέλο και τον βασιλιά Κωνσταντίνο για την συμμετοχή της Ελλάδας στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο. Είχε ως αποτέλεσμα, το καλοκαίρι του 1916, να διαμορφωθούν στην Ελλάδα δύο αντίπαλα κέντρα εξουσίας. Το φαινόμενο ονομάστηκε Εθνικός Διχασμός, αποτυπώθηκε γεωγραφικά στη διάσπαση σε «κράτος των Αθηνών» υπό τον Κωνσταντίνο και «κράτος της Θεσσαλονίκης» υπό τον Βενιζέλο.

22) Τι γνωρίζετε για την συνθήκη των Σεβρών;

Η συνθήκη των Σεβρών (28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920) επιβλήθηκε στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Ο σουλτάνος παραχωρούσε την κυριαρχία της Μεσοποταμίας, της Παλαιστίνης και της Ιορδανίας στη Βρετανία, ενώ της Συρίας και του Λιβάνου στη Γαλλία. Το Κουρδιστάν και η Αρμενία θα γίνονταν ανεξάρτητα κράτη. Τα νησιά Ίμβρος, Τένεδος και η Θράκη μέχρι τα πρόθυρα της Κωνσταντινούπολης παραχωρούνταν στην Ελλάδα. Επίσης, ο σουλτάνος αναγνώριζε επίσημα την ελληνική κυριαρχία στα νησιά του Β. και Α. Αιγαίου και η Ιταλία παραχωρούσε στην Ελλάδα τα Δωδεκάνησα, εκτός από τη Ρόδο. Η Αντάντ ανέθετε στην Ελλάδα τη διοίκηση της περιοχής της Σμύρνης για πέντε χρόνια. Στη συνέχεια, οι κάτοικοι της περιοχής θα αποφάσιζαν με δημοψήφισμα για την τύχη της. Τα Στενά τέθηκαν υπό διεθνή έλεγχο. Έτσι, η Οθωμανική αυτοκρατορία διαλυόταν.

23) Τι γνωρίζετε για τη συνθήκη της Λοζάνης;

Επισημοποιήθηκε η τουρκική κυριαρχία στη Μικρά Ασία και στην Α. Θράκη, ενώ παραχωρήθηκαν στην Τουρκία και η Ίμβρος με την Τένεδο. Επίσης, στη συνθήκη ενσωματώθηκε ελληνοτουρκική σύμβαση ανταλλαγής πληθυσμών, σύμφωνα με την οποία όλοι οι ορθόδοξοι χριστιανοί της Τουρκίας έπρεπε να μετοικήσουν στην Ελλάδα και όλοι οι μουσουλμάνοι της Ελλάδας να ακολουθήσουν τον αντίστροφο δρόμο. Εξαιρέθηκαν το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου , καθώς και οι μουσουλμάνοι της Δ. Θράκης.

24) Ποια ήταν η στάση των γηγενών απέναντι στους πρόσφυγες; 

Οι πρόσφυγες πήραν γη που πολλοί γηγενείς θεωρούσαν δική τους και πρόσφεραν την εργασία τους φτηνά πιέζοντας προς τα κάτω τις αμοιβές και των ντόπιων. Ακόμη, οι πρόσφυγες ήταν στη συντριπτική τους πλειονότητα βενιζελικοί κι αυτό τους έφερνε σε αντίθεση με την αντιβενιζελική Παλαιά Ελλάδα. Τέλος, πολλοί γηγενείς θεωρούσαν τους πρόσφυγες παράδοξους, καθώς είχαν πρωτάκουστα ονόματα, έτρωγαν άγνωστα φαγητά και οι γυναίκες τους εργάζονταν σε ξένες δουλειές. Το αποτέλεσμα ήταν η λέξη «πρόσφυγας» να είναι για χρόνια απαξιωτικός χαρακτηρισμός μεταξύ των γηγενών Ελλήνων.

25) Ποιες ήταν οι συνέπειες της άφιξης των προσφύγων για την Ελλάδα σε πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό επίπεδο;

Σε οικονομικό επίπεδο, η αγροτική οικονομία αναζωογονήθηκε, καθώς οι πρόσφυγες αξιοποίησαν ακαλλιέργητες εκτάσεις εφαρμόζοντας και νέες καλλιεργητικές μεθόδους. Η συγκέντρωση πολλών από αυτούς στα αστικά κέντρα πρόσφερε νέες δυνατότητες στο εμπόριο και στη βιομηχανία. Σε κοινωνικό επίπεδο οι πρόσφυγες έφεραν στην κοινωνία της Ελλάδας τον τρόπο ζωής τους, τις συνήθειές τους, τη μουσική τους (ρεμπέτικο τραγούδι), την κουζίνα τους. Τέλος, οι πρόσφυγες έδωσαν νέα πνοή στα Γράμματα και στις Τέχνες. 

26) Αίτια, έναρξη και αποτελέσματα Β΄Παγκοσμίου πολέμου;

Ο πόλεμος ξεκίνησε με τη γερμανική εισβολή στην Πολωνία την 1η Σεπτεμβρίου 1939. Αμέσως, Βρετανία και Γαλλία κήρυξαν τον πόλεμο στη Γερμανία. 

Αίτια: ταπεινωτικοί όροι που επιβλήθηκαν στα ηττημένα κράτη του Α‘ Παγκόσμιου πολέμου, οι συνθήκες ειρήνης άφηναν ανικανοποίητα πιεστικά αιτήματα διαφόρων χωρών, η οξύτατη οικονομική κρίση που μάστιζε την Ευρώπη, φόβος των δυτικών Δυνάμεων απέναντι στη Σοβιετική Ένωση, αδυναμία της Κοινωνίας των Εθνών να λάβει οποιοδήποτε αποτελεσματικό μέτρο για την αποτροπή του επερχόμενου πολέμου.

Οι συνέπειες του πολέμου ήταν σοβαρές: Οι ανθρώπινες απώλειες, οι αναγκαστικές μετακινήσεις πληθυσμών, οι υλικές καταστροφές, η κατάρρευση του βιοτικού επιπέδου, η ηθική καταρράκωση

Ορισμοί 

Διαφωτισμός 

Φιλική εταιρεία 

Φαναριώτες 

Προεστοί 

Αρματολοί 

Κλέφτες 

Βιομηχανική επανάσταση 

Αστική τάξη 

Συνδικαλισμός 

Ιμπεριαλισμός 

Αντιβασιλεία

Αυτόχθονες 

Μακεδονικό ζήτημα 

Νεότουρκοι 

Στρατιωτικός σύνδεσμος 

Αρχή δεδηλωμένης 

Αλυτρωτισμός

Μεγάλη ιδέα 

Δικομματισμός 

Ρωσική επανάσταση 

Κοινωνία των εθνών 

Πηγές 

Παρ 5 /σελ12 :Τελικά ο Βολτέρος ήταν άθεος?Το απόσπασμα διαψεύδει ή επιβεβαιώνει τις κατηγορίες της καθολικής εκκλησίας περί αθεΐας του Βολτέρος?

Παρ 1/σελ 26 σύμφωνα με τις ιστορικές σας γνώσεις αναφέρετε τις κύριες επιδιώξεις της φιλικής εταιρείας και τις αρχές λειτουργίας της?

Παρ1/33 : Σε ποιους απευθύνεται ο Κολοκοτρώνης?ποιο γεγονός προσπαθεί να σταματήσει? Ποια τα επιχειρήματα του?

Παρ 1/82 : τι είναι το κίνημα στο Γουδί και ποια τα αιτήματα του στηριζόμενοι στην πηγή και στις ιστορικές σας γνώσεις?

Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις με τις απαραίτητες πληροφορίες από τα κείμενα που σας δίνονται, να αναφερθείτε στα αίτια των Βαλκανικών Πολέμων

ΚΕΙΜΕΝΟ Α

Εκείνη την άνοιξη και το καλοκαίρι τα γεγονότα είχαν εξελιχθεί ταχύτατα. [...] Οι διώξεις των Νεότουρκων σε βάρος των αλλοεθνών πληθυσμών αναζωπύρωσαν τα εθνικά αισθήματα των άλλων βαλκανικών λαών. Επιπλέον, οι ανταγωνισμοί μεταξύ των Δυνάμεων (ενέργειες Γερμανίας, Ιταλίας, Αυστροουγγαρίας) έπλητταν τα συμφέροντα των βαλκανικών δυνάμεων. Αυτή ήταν η τελευταία απειλή που κάνει τα βαλκανικά κράτη να ομονοήσουν και μέσα σ’ ένα διπλωματικό ανεμοστρόβιλο η Ελλάδα, η Σερβία, το Μαυροβούνιο και η Βουλγαρία [...] υπέγραψαν μια σειρά από διμερείς συμφωνίες και αποφάσισαν να επιτεθούν τον Οκτ

ώβρη του 1912 εναντίον των Οθωμανών.

Mazower, M., Θεσσαλονίκη Πόλη των φαντασμάτων, μτφρ. Κ. Κουρεμένος, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2006, σ. 352

Ερώτηση 2/101