Μάθημα : ΧΗΜΕΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Μάθημα 8

4. Tα άλατα (σελ. 30)
4.1 Σχηματισμός κρυστάλλων χλωριούχου νατρίου (σελ. 31)
4.3 Τα άλατα (σελ. 32 -33)

Τα άλατα είναι ενώσεις που προέρχονται από την εξουδετέρωση των οξέων με τις βάσεις.

Αντιπροσωπευτικό παράδειγμα είναι η εξουδετέρωση διαλύματος υδροξειδίου του νατρίου από διάλυμα υδροχλωρικού οξέος, όπου εκτός από νερό (Η₂Ο) που προέρχεται από την αντίδραση ιόντων Η ⁺ και ΟΗ ^- προκύπτει και το άλας χλωριούχο νάτριο (ΝaCl) που προέρχεται από την αντίδραση των ιόντων Νa ⁺ και Cl ^-.

Οι δύο ιοντικές αντιδράσεις κατα την εξουδετέρωση του υδροχλωρικού οξέος με το υδροξείδιο του νατρίου είναι:

   1.                     H⁺ +   OH^-→  H₂O  (εξουδετέρωση)

   2.                    Cl^- +  Na⁺ →  NaCl (αντίδραση σχηματισμού άλατος)

Το NaCl που παρασκευάζεται είναι ευδιάλυτο άλας γι' αυτό και παραμένει διαλυμένο στο νερό (το νερό έχει την ικανότητα να κρατάει σε απόσταση τα ιόντα Na ⁺ και Cl ^- μέσα στην μάζα του).
Αν εξατμιστεί το νερό θα προκύψει το λευκό, κρυσταλλικό, στερεό άλας NaCl που είναι το κοινό μαγειρικό αλάτι.

Απλοί κανόνες ονοματολογίας των αλάτων

Τα απλά ουδέτερα άλατα (αυτά γιατα οποία μελετάμε φέτος) όπως φαίνεται και από το μοριακό τους τύπο αποτελούνται από δύο μέρη. Ένα κατιόν μετάλλου (π.χ Na⁺, Ca⁺² , Fe⁺³) και ένα ανιόν αμετάλλου (εκτός από Ο^-2 ) ή ένα αρνητικό πολυατομικό ανιόν (εκτός από ΟΗ^-) .

Παραδείγματα χημικών τύπων αλάτων: NaCl,  Na₂CO₃, CaCO₃, FeCl₃, CuSO₄, Ca(NO₃)₂.

Τα άλατα που μελετάμε διακρίνονται σε μη οξυγονούχα και οξυγονούχα.

Μη οξυγονούχα άλατα.

Τα μη οξυγονούχα άλατα είναι ενώσεις που αποτελούνται από δύο μόνο στοιχεία εκτός του οξυγόνου και του υδρογόνου.
Για να ονομάσουμε τα άλατα αυτά λέμε πρώτα το όνομα του δεύτερου στοιχείου με την κατάληξη -ούχο(ς) και ακολουθεί το όνομα του πρώτου στοιχείου. 

Παραδείγματα: 

NaCl:    Χλωριούχο νάτριο

 FeCl₃    Χλωριούχος σίδηρος

CaS       Θειούχο ασβέστιο

KI           Ιωδιούχο κάλιο

Al₂S₃    Θειούχο αργίλιο

Οξυγονούχα άλατα.

Τα οξυγονούχα άλατα είναι αυτά που περιέχουν οξυγόνο  το οποίο υπάρχει στο πολυατομικό ανιόν.
Για να ονομάσουμε τα άλατα αυτά λέμε πρώτα το όνομα του πολυατομικού ανιόντος και ακολουθεί το όνομα του πρώτου στοιχείου. 

Παραδείγματα: 

Na₂CO₃:    Ανθρακικό νάτριο

CaCO₃:      Ανθρακικό ασβέστιο

CuSO₄:      Θειικός χαλκός

Ca(NO₃)₂: Νιτρικό ασβέστιο

Γενικά για τα άλατα που προκύπτουν από την εξουδετέρωση ενός οξέος από μία βάση στο όνομα τους προτάσσεται το αμέταλλο (μη οξυγονούχο) ή το πολυατομικό ανιόν (οξυγονούχα) του οξέος και ακολουθεί το μέταλλο της βάσης .

Παραδείγματα: 

Το άλας που προκύπτει από την αντίδραση του θειικού οξέος με το υδροξείδιο του νατρίου ονομάζεται θειικό νάτριο (Na₂SO₄)

Το άλας που προκύπτει από την αντίδραση του υδρόθειου οξέος με το υδροξείδιο του νατρίου ονομάζεται θειούχο νάτριο (Na₂S)

Εργασία για το σπίτι: Η άσκηση που ακολουθεί.

Πηγές υλικού: " Ο Θαυμαστός κόσμος  της Χημείας για το Γυμνάσιο", https://ts.sch.gr/repo/online-packages/gym-chimeia-b-c/chemistry/common/people/people.htm