Μάθημα : ΧΗΜΕΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Μάθημα 9

5.1 Ανθρώπινος οργανισμός (σελ. 39)

5.2 Kαθαριότητα στην καθημερινή ζωή: σαπούνια, απορρυπαντικά και καθαριστικά (σελ. 40)

Για την επόμενη φορά θα έχετε να διαβάσετε όλη την σελίδα 39 και την 1^η από τις τρεις στήλες της σελίδας 40.

Εργασία για το σπίτι : Η άσκηση που ακολουθεί.

Εδώ μπορεί να διαβάσει όποιος ενδιαφέρεται λίγα παραπάνω για την χρησιμότητα των οξέων και των βάσεων.

Τα οξέα στην καθημερινή ζωή

Πολλές τροφές και ποτά περιέχουν πολλά και σημαντικά οξέα.
Για παράδειγμα τα αεριούχα ποτά οφείλουν την αναψυκτική τους γεύση στο ασταθές ανθρακικό οξύ που περιέχουν και σχηματίζεται από τη διάλυση διοξειδίου του άνθρακα στο νερό.Οι πορτοκαλάδες και οι λεμονάδες περιέχουν κιτρικό οξύ, ενώ τα αναψυκτικά τύπου Cοla περιέχουν εκτός απο ανθρακικό και φωσφορικό οξύ.

Τα φρούτα οφείλουν την δροσιστική ξινή γεύση τους στα οξέα που περιέχουν. Έτσι τα εσπεριδοειδή περιέχουν κιτρικό και ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C), τα σταφύλια τρυγικό οξύ, τα μήλα μηλικό οξύ.

Το ξίδι που χρησιμοποιούμε ως άρτυμα στο καθημερινό τραπέζι περιέχει συνήθως 4%-8% οξικό οξύ.

Στο ξινόγαλο, στο γιαούρτι και άλλα γαλακτοκομικά υπάρχει γαλακτικό οξύ.

Το μυρμηκικό οξύ απαντάται στη φύση τόσο ως δηλητήριο των μελισσών και ορισμένων ειδών μυρμηγκιών αλλά και ως την ουσία που περιέχουν τα αγκάθια των τσουκνίδων που προκαλεί ερεθισμό του δέρματος κατά την αφή με το φυτό.

Τις ευεργετικές της ιδιότητες η ασπιρίνη, ένα από τα πιο συνηθισμένα παυσίπονα, οφείλει στο κύριο συστατικό της, το ακετυλ-σαλικυλικό οξύ.

Πολλά σημαντικά οξέα περιέχονται επίσης στα διάφορα υγρά καθαρισμού εσωτερικών χώρων. Τα προϊόντα που κυκλοφορούν στο εμπόριο για τη διάλυση της πέτρας (πουρί) περιέχουν υδροχλωρικό οξύ.

Άλλες εφαρμογές των οξέων στην καθημερινή ζωή είναι ως υγρά των μπαταριών των αυτοκινήτων. Αυτές περιέχουν θειικό οξύ σε μεγάλη περιεκτικότητα.

Οι βάσεις στην καθημερινή ζωή

Οι βάσεις χρησιμοποιούνται κυρίως ως καθαριστικά για το σπίτι. Τόσο για τα δάπεδα, τις οικιακές συσκευές και τον υπόλοιπο οικιακό εξοπλισμό όσο και για τον καθαρισμό των ρούχων. Τα ηπιότερα καθαριστικά περιέχουν αμμωνία (τα περισσότερα καθαριστικά τζαμιών έχουν έντονη την χαρακτηριστική μυρωδιά της αμμωνίας), ενώ τα ισχυρότερα περιέχουν καυστικό νάτριο.
Τα αποφρακτικά προϊόντα που χρησιμοποιούν οι νοικοκυρές για το ξεβούλωμα του νεροχύτη και της μπανιέρας περιέχουν καυστικό νάτριο.

Οι οδοντόπαστες οφείλουν την ¨αντιβακτηριδιακή¨ δράση τους στις βάσεις που περιέχουν. Οι βάσεις εξουδετερώνουν τα οξέα του στόματος τα οποία όσο παραμένουν στο στόμα, τόσο ευνοούν την ανάπτυξη βακτηριδίων που προκαλούν τερηδόνα στα δόντια και κακοσμία.

Το υδροξείδιο του μαγνησίου (Mg(OH)₂) χρησιμοποιείται στη φαρμακευτική βιομηχανία ως βασικό συστατικό φαρμάκων για τις ξινίλες ή αλλιώς καούρες. Επίσης σε περιπτώσεις ατυχημάτων που οφείλονται στη λήψη ισχυρών οξέων από το στόμα, το υδροξείδιο του μαγνησίου (Mg(OH)₂) χρησιμοποιείται ως αντίδοτο.

Με την βοήθεια των βάσεων παρασκευάζονται όλα τα οικοδομικά υλικά όπως το ασβεστοκονίαμα, το τσιμέντο, το σκυροκονίαμα και το οπλισμένο σκυρόδεμα.
Το ασβεστοκονίαμα προκύπτει από την προσθήκη νερού σε μίγμα ασβέστη δηλαδή υδροξειδίου ασβεστίου (Ca(OH)₂) και άμμου. Είναι αεροπαγές είδος κονιάματος, διότι σκληραίνει όταν εκτίθεται στον ατμοσφαιρικό αέρα.
Το τσιμέντο είναι μίγμα πολλών χημικών ενώσεων, κυρίως του ασβεστίου, του πυριτίου και του αργιλίου. Η σκλήρυνση του τσιμέντου επιτυγχάνεται με προσθήκη νερού, γι΄αυτό λέγεται και υδατοπαγές κονίαμα.
Μίγμα τσιμέντου, άμμου, χαλικιών (σκύρων) και νερού αποτελεί το σκυροκονίαμα, δηλαδή το μπετόν (beton).
Αν μέσα στη μάζα του μπετόν τοποθετηθούν βέργες από σίδηρο (οπλισμό), τότε έχουμε το οπλισμένο σκυρόδεμα, δηλαδή το μπετόν αρμέ (beton arme)

Πηγές υλικού: " Ο Θαυμαστός κόσμος  της Χημείας για το Γυμνάσιο", https://ts.sch.gr/repo/online-packages/gym-chimeia-b-c/chemistry/common/people/people.htm