Μάθημα : ΙΣΤΟΡΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ

Παράθεμα

Η άλωση

Το 1451 τον Μουράτ διαδέχτηκε ο Μωάμεθ Β΄ ο «Πορθητής», οι μακρόχρονες μεθοδικές ετοιμασίες του οποίου για αποκλεισμό της Βασιλεύουσας (κατασκευή του «Ρούμελι Χισάρ» τον Απρίλιο-Αύγουστο 1452 στην ευρωπαϊκή πλευρά του Βοσπόρου, αποστολή του Τουραχάν στην Πελοπόννησο για παρεμπόδιση αποστολής ενισχύσεων στον Κωνσταντίνο εκ μέρους των αδελφών του «δεσποτών») δημιούργησαν στους πρώτους μήνες του 1453 έναν ασφυκτικό κλοιό. Η τελευταία, επί 52 ημέρες, επική άμυνα (Απρίλιος-Μάιος) 8.000 Ελλήνων και 3.000 λατίνων μισθοφόρων εναντίον των υπερεικοσαπλασίων εχθρών οδήγησε στη μοιραία για το μεσαιωνικό Ελληνισμό Τρίτη 29 Μαΐου, με την παραβίαση της Κερκόπορτας, τον ατυχή τραυματισμό του γενουάτη Τζιουστινιάνι και την είσοδο των Τούρκων, οι οποίοι γύρω στο μεσημέρι περικύκλωσαν και σκότωσαν τον Κωνσταντίνο στην Πύλη του Αγίου Ρωμανού, που είχε υποστεί μεγάλες ζημίες από το κολοσσιαίο κανόνι του τρανσυλβανού μηχανικού Ουρβανού, το οποίο κατόρθωσαν τελικά να ανατινάξουν οι πολιορκούμενοι με «υγρόν πυρ». Το σώμα του «μαρμαρωμένου βασιλιά» του θρύλου και των δημοτικών τραγουδιών της Τουρκοκρατίας δε βρέθηκε ποτέ, η ηρωική όμως άμυνα συγκαταλέγεται στις κορυφαίες στιγμές της Ιστορίας της Ανατολικής Ευρώπης. Ακόμη και στις τελευταίες δύσκολες ώρες, η βυζαντινή άμυνα επέδειξε στιγμές μεγάλου ηρωισμού, όπως για παράδειγμα το κατόρθωμα του πλοίαρχου Φλαντανελλά, που με τρία γενουατικά πλοία παραβίασε τον τουρκικό αποκλεισμό, μπαίνοντας στον Κεράτιο (20 Απριλίου) και ανάγκασε το Μωάμεθ να πραγματοποιήσει το εκπληκτικό για την εποχή εκείνη κατόρθωμα της υπερνεώλκησης 72 πλοίων του από την ξηρά (Διπλοκιόνιο Βοσπόρου) μέσα στον Κεράτιο (αρχές Μαΐου), αχρηστεύοντας έτσι την προστατευτική αλυσίδα των Βυζαντινών.

Ο «Πορθητής» έκανε θριαμβευτική είσοδο στη Βασιλεύουσα, δίνοντας σαφείς εντολές να προστατευτούν τα μνημεία της κατά τη διάρκεια των τριήμερων λεηλασιών. Η πόλη που για περισσότερους από ένδεκα αιώνες (εκτός από το λατινικό διάλειμμα των χρόνων 1204-1261) είχε πρωταγωνιστήσει ως έπαλξη και πολιτιστική έδρα του ανατολικοευρωπαϊκού κόσμου, τώρα αντικατέστησε την Αδριανούπολη ως νέα οθωμανική πρωτεύουσα. Το 1456 ο φλωρεντίνος δούκας των Αθηνών παρέδωσε την πόλη στους Οθωμανούς, πράξη που, μαζί με την ενσωμάτωση του Δεσποτάτου του Μορέως το 1460 καθώς και του κράτους των Μεγάλων Κομνηνών του Πόντου (1461), ολοκλήρωσε την κατάκτηση των τελευταίων προπυργίων του μεσαιωνικού Ελληνισμού.

Αλέξης Σαββίδης, Ελληνική Ιστορία (συλλογικό έργο), σσ.385-6, Εκδοτική Αθηνών.