Λογοτεχνία Α Λυκείου

2906090175 - ΣΤΥΛΙΑΝΗ ΚΟΥΡΤΗ

Περιγραφή Μαθήματος

- Το μάθημα δεν διαθέτει περιγραφή -

Ενότητες

Ο κλέφτης

Το παρακάτω κείμενο είναι απόσπασμα από κλέφτικο δημοτικό τραγούδι, το οποίο περιλαμβάνεται στη συλλογή Popularia Carmina Graeciae Recentioris (= Λαϊκά Τραγούδια της Σύγχρονης Ελλάδας) που εκδόθηκε από τον A. Passow (Λειψία 1860).

- Βασίλη κάτσε φρόνιμα, να γίνεις νοικοκύρης, 1

Για ν’ αποκτήσεις πρόβατα, ζευγάρια κι’ αγελάδες,

Χωριά κι αμπελοχώραφα, κοπέλια[1] να δουλεύουν. –

Μάνα μου ’γω δεν κάθομαι να γίνω νοικοκύρης,

Να κάμ’ αμπελοχώραφα, κοπέλια να δουλεύουν, 5

Και να ’μαι σκλάβος των Τουρκών, κοπέλι των σκυλιώνε.

Φέρε μου το βαριό σπαθί και τ’ αλαφρό ντουφέκι,

Να πεταχτώ σαν το πουλί ψηλά στα κορφοβούνια,

Να πάρω δίπλα τα βουνά, να περπατήσω λόγκους,

Να βρω λημέρια[2] των κλεφτών, γιατάκια[3] καπετάνιων. 10

…………………………………………………………………………………

Πουρνό[4]φιλεί τη μάνα του, πουρνό ξεπροβοδιέται.

Γεια σας βουνά με τους γκρεμνούς, λαγκάδια με τες πάχνες –

Καλώς το τ’ άξιο το παιδί και τ’ άξιο παλληκάρι – .

Οι Τούρκοι τον αγνάντεψαν και παγανιά[5] του στέλνουν,

Πήγαν και τον καρτέρεσαν[6] σ’ ένα άγριο μονοπάτι, 15

Κ’ εστοχαστήκαν τα σκυλιά πως ήταν σαν κι εδαύτους,

Σχοινιά ’χαν να τον δέσουνε, σαν νάτανε κριάρι.

Μα εκείνο τ’ άξιο το παιδί, τ’ άξιο το παλληκάρι

Σαν βγάζει το βαριό σπαθί και τσώκαμε[7] γιουρούσι[8],

Σα θεριστής εφάνηκε όταν θερίζ’ αστάχυα, 20

Μ’ αντίς αστάχυα θέριζε τα τούρκικα κεφάλια,

Θερίζει Τούρκους δεκοχτώ και λάβωσε τριάντα,

Τους πήρε και τα πλιάτσικα[9] κι εγίνη καπετάνιος.

[1]υπηρέτες

[2]κρυψώνες

[3]κρεβάτια, καταλύματα

[4]πρωί

[5]παγίδα

[6]τον περίμεναν

[7]τους έκανε

[8]επίθεση

[9]τα λάφυρα, ό,τι πολύτιμο είχαν

Φύλλο εργασίας ¨" Του Βασίλη"

Θέμα του τραγουδιού

Η απόφαση του Βασίλη να ζήσει την ελευθερία της ζωής των κλεφτών, αφήνοντας πίσω του μια ζωή υποταγής κάτω από τον τουρκικό ζυγό

Ενότητες:

α. στ. 1- 12:...............................................................................................................................

β. στ. 13-15:................................................................................................................................

Στη συμβουλή της μάνας προς τον Βασίλη υπάρχουν οι λέξεις "φρόνιμα" και "νοικοκύρης". Ποια είναι η σημασία της καθεμιάς και πώς συσχετίζονται μεταξύ τους; (Να απαντήσετε με βάση τους στίχους 1-3 και με αναφορές στο κείμενο)
Ποια κίνητρα διακρίνετε στη συμβουλή της μητέρας προς τον γιο της;

Τι επιλέγει να κάνει ο Βασίλης και ποιες επιλογές της μητέρας του για εκείνον αρνείται; (Αναφορές στο κείμενο)

Με βάση την απάντηση που δώσατε στην ερώτηση 2 να αναφέρετε ποιες αρχές και ποιες αξίες- κίνητρα καθορίζουν τη στάση ζωής του Βασίλη.
Ποιες πληροφορίες για τη ζωή των κλεφτών ανακαλύπτουμε μέσα στο κείμενο; Να παραπέμψετε στους σχετικούς στίχους.

Στο τραγούδι προβάλλεται ο αγώνας της εθνικής απελευθέρωσης , αλλά και τα αιτήματα της κοινωνικής δικαιοσύνης και του σεβασμού των ατομικών δικαιωμάτων.

Σε ποια σημεία του κειμένου διακρίνετε τα παραπάνω; Να αιτιολογήσετε την άποψή σας

Να ονομάσετε τον αφηγηματικό τρόπο που εντοπίζετε στο καθένα από τα παρακάτω αποσπάσματα του κειμένου ( περιγραφή, σχόλιο, αφήγηση, διάλογος, μονόλογος ):

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ

για ν' αποχτήσεις πρόβατα, ζευγάρια κι αγελάδες,

χωριά κι αμπελοχώραφα, κοπέλια να δουλεύουν.

Πουρνό φιλεί τη μάνα του, πουρνό ξεπροβοδιέται.

«Γεια σας βουνά με τους γκρεμνούς, λαγκάδια με τις πάχνες!

- Καλώς το τ' άξιο το παιδί και τ' άξιο παλικάρι».

Ποιος από τους παραπάνω αφηγηματικούς τρόπους κυριαρχεί στο τραγούδι και ποιος είναι ο ιδιαίτερος ρόλος του;

.....................................................................................................................................................

Η γλώσσα του τραγουδιού είναι απλή δημοτική με ιδιωματικά στοιχεία .Να βρείτε μερικά από το κείμενο και να τα καταγράψετε.

Στιχουργική μορφή : μέτρο → ιαμβικό ( μία άτονη και μία τονισμένη συλλαβή )

Μετρήστε και γράψτε από πόσες συλλαβές αποτελείται ο κάθε στίχος →............................... επομένως ο στίχος είναι →.................................................................................................

Αφού χωρίσετε τους υπόλοιπους στίχους του αποσπάσματος που ακολουθεί, σύμφωνα με το ιαμβικό μέτρο, να γράψετε επίσης ποια συλλαβή της τελευταίας λέξης του κάθε στίχου τονίζεται :.....................................................Επομένως, ο στίχος είναι και → ...........................

.............................................................. .

«Βασί/λη, κά/τσε φρό/νιμα,/ να γέ/νεις νοι/κοκύ/ρης, για ν' α/ποχτή/σεις πρό/βατα,/ ζευγά/ρια κι α/γελά/δες, χωριά κι αμπελοχώραφα, κοπέλια να δουλεύουν.

Μάνα μου εγώ δεν κάθομαι να γίνω νοικοκύρης

Να αντιστοιχίσετε τα αποσπάσματα του κειμένου με τα εκφραστικά μέσα :

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ	ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΟ ΜΕΣΟ
Α. για ν' αποχτήσεις πρόβατα, ζευγάρια κι αγελάδες, χωριά κι αμπελοχώραφα, κοπέλια να δουλεύουν	1.παρομοίωση
Β. να κάμω αμπελοχώραφα, κοπέλια να δουλεύουν, και να 'μαι σκλάβος των Τουρκών, κοπέλι στους γερόντους.	2. εικόνα
Γ. να πάρω δίπλα τα βουνά, να περπατήσω λόγγους	3. ασύνδετο σχήμα
Δ. Πουρνό φιλεί τη μάνα του, πουρνό ξεπροβοδιέται.	4. αντίθεση

Ε. να πεταχτώ σαν το πουλί ψηλά στα

κορφοβούνια

5. προσωποποίηση

Στ. Γεια σας βουνά με τους γκρεμνούς, λαγκάδια με τις πάχνες!

- Καλώς το τ' άξιο το παιδί και τ' άξιο παλικάρι».

6. επαναφορά

12 .Αφού μελετήσετε τα κυριότερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των δημοτικών τραγουδιών

, να καταγράψετε όσα αναγνωρίσατε στο κείμενο, κάνοντας και τις σχετικές αναφορές .

Ερώτηση Ανάπτυξης

Ποια είναι η επιθυμία της μητέρας του Βασίλη και ποια η δική του στην αρχή του κειμένου ; Συμφωνείς ή διαφωνείς με την απόφαση του Βασίλη να κάνει πράξη την επιθυμία του στη συνέχεια του ποιήματος, και γιατί; Να αναπτύξεις την ερμηνεία σου σε 100 - 150 λέξεις.

Ημερολόγιο

Προθεσμία

Γεγονός μαθήματος

Γεγονός συστήματος

Προσωπικό γεγονός

Ανακοινώσεις

Όλες...

- Δεν υπάρχουν ανακοινώσεις -

Μάθημα : Λογοτεχνία Α Λυκείου

Κωδικός : 2906090175