Μάθημα : Εικαστικά Τρίτης και Τετάρτης (Νοἐμβρης 2020)

Σε αυτή την ενότητα των μαθημάτων θα γνωρίσουμε το έργο της Τουρκάλας ζωγράφου Φαχρελνισά Ζεΐντ (Fahrelnissa Zeid)

Το έργο της υπήρξε ποικιλόμορφο και χαρακτηρίζεται για τη σύνθεση Ισλαμικών και Βυζαντινών στοιχείων με επιρροές από τη δυτική τέχνη. Αναγνωρίζεται, επίσης, ως εκπρόσωπος της αφηρημένης και γεωμετρικής τέχνης.

Τι είναι η αφηρημένη τέχνη ομως; Με τον όρο αφηρημένη τέχνη αναφερόμαστε σε ένα μοντέρνο κίνημα στις εικαστικές τέχνες σύμφωνα με το οποίο αποκλείεται οποιαδήποτε αναφορά στην εξωτερική φυσική πραγματικότητα. Εναλλακτικά, μπορούμε να ορίσουμε ως αφηρημένη την μη παραστατική και μη αντικειμενική τέχνη.

Γεωμετρική σύγχρονη τέχνη είναι ο τρόπος να δημιουργούμε χρησιμοποιώντας πολλά γεωμετρικά στοιχεία όπως γεωμετρικά σχήματα από τα μαθηματικά σε διάφορα μεγέθη και με πολλά χρώματα.

Η Φαχρελνισά Ζεΐντ γεννήθηκε στην Πρίγκηπο της Κωνσταντινούπολης, υπήρξε κόρη του Τούρκου διπλωμάτη και ιστορικού Σακίρ Πασά, μέλος επιφανούς οικογένειας διανοουμένων και πολιτικών. Η ενασχόλησή της με τη ζωγραφική ξεκίνησε όταν ήταν σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών και υπήρξε από τις πρώτες γυναίκες που φοίτησαν στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Κωνσταντινούπολης. Ξεκίνησε τις σπουδές της το 1920 και το 1927 ταξίδεψε στο Παρίσι όπου σπούδασε στην Académie Ranson με δάσκαλο τον Ροζέρ Μπισιέρ (Roger Bissière).

Επιστρέφοντας στη γενέτειρά της φοίτησε υπό την επίβλεψη του Ναμκ Ισμαΐλ (Namık Ismail) στην Ακαδημία Καλών Τεχνών και το 1942 προσχώρησε στην ομάδα καλλιτεχνών D Group που είχε ιδρυθεί το 1933 και αποτελούνταν από νέους Τούρκους ζωγράφους. Από το 1934, υπήρξε σύζυγος του πρίγκιπα Ζεΐντ Ιμπν Χουσεΐν, ο οποίος διαδέχτηκε τον βασιλιά Φαϊσάλ Β', αν και ο ίδιος δεν βασίλεψε αλλά ανέλαβε ρόλο πρεσβευτή της Δημοκρατίας του Ιράκ.

Ατομικές εκθέσεις της πραγματοποιήθηκαν αρχικά στην Τουρκία, την περίοδο 1944-46, καθώς και στη δυτική Ευρώπη, όταν εγκαταστάθηκε εκεί εκ νέου. Το 1951, 1953 και 1954 συμμετείχε στο Salon des Réalités Nouvelles του Παρισιού, ενώ μεγάλη έκθεση έργων της πραγματοποιήθηκε στην Άγκυρα το 1964. Το 1975 εγκαταστάθηκε στο Αμάν της Ιορδανίας, όπου και ανέλαβε να διδάσκει στο Βασιλικό Ινστιτούτο Τέχνης. Στο Αμάν πραγματοποιήθηκε, επίσης, σημαντική αναδρομική έκθεσή της, στο Βασιλικό Κέντρο Τέχνης της πόλης.

Το έργο της περιλαμβάνει κυρίως ελαιογραφίες και υδατογραφίες, καθώς και λιθογραφίες και χαρακτικά. Οι πρώιμοι πίνακές της, με επιδράσεις από τη γαλλική ζωγραφική, απεικονίζουν πορτρέτα και σκηνές σε εσωτερικούς χώρους, ωστόσο κατά τη δεκαετία του 1940 στράφηκε περισσότερο στην αφηρημένη τέχνη. Συλλογές έργων της εκτίθενται σε μουσεία μοντέρνας τέχνης στο Παρίσι, στη Νέα Υόρκη, στο Σινσινάτι, στο Εδιμβούργο, στην Κωνσταντινούπολη και στην Άγκυρα, ενώ αρκετά έργα της ανήκουν, επίσης, σε ιδιωτικές συλλογές.

Η Φαχρελνισά Ζεΐντ πέθανε το 1991 στο Αμμάν της Ιορδανίας. Άφησε πίσω της μια σημαντική πολιτιστική κληρονομιά που παρουσιάζει ποικίλες «αφηγήσεις» για την ανάπτυξη της σύγχρονης τέχνης.

Η εργασία μας για αυτή την ενότητα θα είναι να δημιουργήσουμε ένα δικό μας αφηρημένο έργο με παρόμοιο τρόπο όπως έκανε η Ζεΐντ.

1. Τσαλακώνουμε ένα λευκό χαρτί από το μπλοκ μας.

2. Σημειώνουμε όλες τις τσακίσεις του με ένα λεπτό μαύρο μαρκαδόρο ή μαρκαδοράκι.

3. Χρωματίζουμε κατάλληλα όλα τα σχήματα που προέκυψαν με τους τρόπους που έκανε και η Ζεΐντ.